سفارش چهارگانه خداوند به موسی(علیه السلام)
حديثی در باب الاربعة خصال از اميرالمؤمنين(علیه السلام) آمده است:
«قَالَ اللهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى لِمُوسَى(علیه السلام) یَا موسَی احْفَظْ وَصِيَّتِي لَكَ بِأَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ،
[خداوند به موسى خطاب كرد كه چهار سفارش مى كنم كه اينها را مواظبت كن و به نفع تو تمام مى شود]
أَوَّلُهُنَّ مَا دُمْتَ لا تَرَى ذُنُوبَكَ تُغْفَرُ فَلا تَشْتَغِلْ بِعُيُوبِ غَيْرِكَ،
[تا یقین به آمرزیده شدن گناهان و زشتیهای خودت پیدا نکردهای، به عیب دیگران مشغول مشو. هيچ وقت هم، چنين اطمينانى حاصل نمىشود كه گناهان انسان بخشيده شده، بنابراين، هيچ وقت هم به خودش اجازه ندهد از ديگران عيب جويى كند]
وَالثَّانِيَةُ مَا دُمْتَ لا تَرَى كُنُوزِی قَدْ نَفِدَتْ فَلا تَغْتَمَّ بِسَبَبِ رِزْقِكَ،
[تا به تمام شدن گنجینههای رحمت من یقین نیافتهای، غم روزی مخور. هيچ وقت هم انسان مطمئن نمىشود كه خزائن خدا و كنزهاى او تمام شده، كنزهای خدا هميشه باقى است. پس هيچ وقت نبايد نسبت به رزق و روزى مغموم بشود، به خصوص كه بناست روزى داده شويم مِن حَيثُ لا يَحتَسب. اصلاً عقيده بنده اين است كه از نظر روايات بر مىآيد كه روزى روحانيّت از طرق عادى ديگران نيست و راه آن جداگانه است]
وَالثَّالِثَةُ مَا دُمْتَ لا تَرَى زَوَالَ مُلْكِي فَلا تَرْجُ أَحَداً غَيْرِي،
[تا مطمئن نشدهای كه حكومت من از بين رفته، به غير اميدوار نشو! هيچ وقت هم انسان مطمئن نمىشود، هميشه مطمئن است كه حكومت خدا باقى است و تا خودش خدايى مىكند، حكومتش هم باقى است. پس نباید انسان به غير، اميدوار بشود]
وَالرَّابِعَةُ مَا دُمْتَ لا تَرَى الشَّيْطَانَ مَيِّتاً فَلا تَأْمَنْ مَكْرَه»،[1]
تا شيطان زنده است و بناست نقشه بكشد، از مکر او ایمن مباش. (قالَ فَبِعِزَّتِكَ لأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعينَ)؛[2] «(شیطان) گفت: پس به عزّت تو سوگند که همگی را جدّاً از راه به در میبرم»، و (قالَ فَبِما أَغْوَيْتَني لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقيمَ)؛[3] «گفت: پس به سبب آن كه مرا به بيراهه افكندى، من هم براى [فريفتن] آنان، حتماً بر سر راه راست تو خواهم نشست». او با پررويى ـ به فرموده امام ـ در مقابل خدا ايستاد، قسم هم ياد كرد و گفت: به عظمت و به عزّتت همه آنها را گمراه مىكنم، سر راه همه آنها مىنشينم، نمىگذارم يک كسى از اغواى من مصون باشد: (إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصينَ)؛[4] «مگر آن بندگان پاكدل تو را». تا او زنده است، مكر و حيله او هم هست. خداوند به موسى گفت: تا مطمئن نشدى كه شيطان مرده است، از مكر و حيله او هم مصون و مأمون نباش.
روایت را شيخ صدوق، مرسلاً از اميرالمؤمنين(علیه السلام)نقل كرده است. مسند نيست، اما مرسل است، ولى به هر حال، چه مسند باشد و چه مرسل، مطالب تمام و درستى است، يعنى آنچه اینجا سفارش شده است، در حقيقت ارشاد به همان چیزی است كه خود عقل انسان هم مىيابد و درک مىكند.
_____________
[1]. خصال، ج1، ص217، ح41.
[2]. ص (38): 82.
[3]. اعراف (7): 16.
[4]. ص (38): 83.