امیرالمؤمنین(علیه السلام) الگوي حاکمان

سیزده رجب، روز ولادت امیرالمؤمنین(علیه السلام) را در مقابل بنی‌امیه كه سیزده رجب را شوم قرار دادند، ارج بنهیم. سیزده رجب روز ولادت امیرالمؤمنین(علیه السلام) بوده است و برای شیعیان روز بزرگی است، رفت و آمد و دید و بازدید داشته باشيم، و شعائر اسلامی را حفظ نماییم. در پرتو زنده نگه‌داشتن این شعائر مي‌توانيم حالات و ارزش‌های امیرالمؤمنین(علیه السلام) را مطالعه كنیم و حکومت او را به جامعه بشناسانیم و به مردم بگوییم ما دنبال حكومتی همانند حکومت علی(علیه السلام) هستیم.

ظاهراً شیخ مفید، شهید اول و سیّد مرتضی، امیرالمؤمنین (علیه السلام) را در شب بیست و هفتم رجب، با این عبارت‌ها و جملات زیارت می‌كردند: «وَ لا لأَحَدٍ عِنْدَكَ‏ هَوَادَةٌ يُوجَدُ الضَّعِيفُ الذَّلِيلُ عِنْدَكَ قَوِيّاً عَزِيزاً حَتَّى تَأْخُذَ لَهُ بِحَقِّهِ وَالْقَوِيُّ الْعَزِيزُ عِنْدَكَ ضَعِيفاً ذَلِيلاً حَتَّى ‏تَأْخُذَ مِنْهُ الْحَقَّ الْقَرِيبُ وَالْبَعِيدُ عِنْدَكَ فِي ذَلِكَ سَوَاءٌ».[1] به آن حضرت عرض مي‌کنيم: تو ملاحظه هیچ‌كس را نمی‌كردی، نه ملاحظه اقوام و نه ملاحظه رفیق. به ابن عباس هم نوشت که اگر پسر خودم هم خلافی كرده بود، او را تنبیه می‌كردم.

اگر آدم ناتوان، بی‌پول، بی‌پارتی، بی‌وكیل حقش جایی از بین می‌رفت، نزد تو، ‌ای امیرالمؤمنین! قوی بود تا حقش را بگیری. انسان ضعیف و بی‌چاره پناه‌گاه خودش را امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌دانست، پناه‌گاه خودش را حكومت عدل علی(علیه السلام) می‌دانست. ما دنبال چنين حكومتي هستیم و باید تلاش كنیم این‌گونه بشویم. «الْقَرِيبُ‏ وَالْبَعِيدُ عِنْدَكَ‏ فِي‏ ذَلِكَ‏ سَوَاءٌ»؛ ای علی! آنهایی که به تو نزدیک یا دورند، همه نزد تو یک‌سان و یك ‌نواخت هستند. علی(علیه السلام) همه را با یك چشم می‌دید، اما اگر یك روز ـ خدای ناخواسته ـ خلاف ارزش‌های علی(علیه السلام) عمل شد، آن وقت است كه بنده و جناب‌عالی همه مسئول هستیم.

کلامی از امام خمینی در مورد امیر مؤمنان(علیه السلام)

سيدنا الاستاذ (سلام الله علیه) در بحث اسفارشان مطرح کردند که علي بن ابي‌طالب(ع) با رسول‌الله (صل الله علیه و آله و سلم) در مقام‌هاي معنوي هيچ تفاوتي نداشتند، همان‌طوری که رسول‌الله مي‌توانست وحي دریافت کند، علي هم مي‌توانست و هيچ تفاوتي نداشتند، هر کدام می‌شد رسول خاتم بشوند، فقط چون رسول‎الله زمانش زودتر بود، او رسول خاتم شد و ديگر رسول خاتم هم تکرار بردار نبود، علي رسول خاتم نشد.[2]

علي بن ابی‌طالب(علیه السلام) که دارای چنین مقامی هست، ابن‌ملجم را که می‌داند قاتلش خواهد شد، زنداني نمي‌کند؛ براي اين‌که متهم نشود که مردم را اذيت مي‌کند، مي‌داند عبدالرحمن قاتلش است، اما نمي‌تواند براي جامعه ثابت کند اين قاتل من است، اگر هم بگويد، دشمنان باور نمي‌کنند، براي حفظ آزادي و عدالت، برای اين‌که بفهماند اسلام چگونه است، خودش را فدا مي‌کند: «قتل في محراب عبادته لشدة عدله».[3]

---------------------
[1]. المزار في كيفية زيارات النبيّ والأئمة:، ص103. از جمله زیارات، زیارت در شب و روز عید مبعث است که در بیست و هفتمین روز از ماه رجب قرار دارد...، شیخ مفید، سید مرتضی و شهید اول فرمودند: وقتی خواستی این زیارت را در حرم امیرالمؤمنین(ع) بخوانی، بر درِ قبّه شریفه، روبه‌روی ضریح مطهّر بایست و بگو: ... هیچ‌کس در نزد تو قادر به شیطنت و کج‌اندازی نیست. شخص ضعیفِ ذلیل در نزد تو قوی و عزیز است تا زمانی که حقّش را از ظالم بستانی و شخص توانمند و عزیز نزد تو ضعیف است تا زمانی که حق مظلوم را از او بستانی و همه‌ انسان‌ها؛ چه آنانی که به تو نزدیک‌ هستند و چه آنانی که از تو دورند، در نزد تو در دریافت حقّ‌شان برابرند.

[2]. تقریرات فلسفه، ج3، ص352.

[3]. خارج فقه، کتاب المکاسب، بیع، جلسه740، 25/11/1388.