|
3. اجماع
يكى ديگر از ادله حرمت، اجماع است; چنان كه سيد على طباطبايى(رحمه الله) صاحب رياض آن را نقل كرده و حجت هم مى داند: فالمنع اظهر، لحجية الاجماع المنقول، سيما مع التعدد، و الاعتضاد بالشهرة، و... ;[1] حرمت ظاهرتر است; چون اجماع منقول در اين موضوع، خصوصاً با تعدد و تكرر نقل ها حجت است. اشكالى كه به اين اجماع وارد است، آن است كه اجماع در يك مسأله اجتهادى بوده و بعيد نيست ناشى از همان مسائل اجتهادى باشد و همان طور كه در جاى خودش ثابت شده، اجماع مدركى حجت نيست و بايد مدرك اين اجماع، مورد بررسى و تحقيق قرار گيرد. حضرت امام خمينى(رحمه الله)نيز به اين مسأله اشاره فرموده اند: لكن الاعتداد بها لا يجوز... .[2] اشكال ديگر ايشان به اين اجماع اين است كه شايد نقل اين اجماع، از اجتهاد در كلمات اصحاب حاصل شده باشد; به اين معنا كه استظهار حرمت تكليفى از آرا و فتاواى آنها شده باشد، در صورتى كه مراد همه ايشان و يا حداقل بعضى از ايشان حرمت وضعى است; پس نقل اجماع و يا نقل اين گونه عدم خلاف اعتبارى ندارد.[3] -------------------------------------------------------------------------------- [1] . رياض المسائل، ج 10، ص 238. [2] . المكاسب المحرمة، امام خمينى، ج 2، ص 23. [3] . همان.
|