(س 40) آيا پر كردن نوار به وسيله تلفن عليه كسى كه يك نفر عين و مانند مدّعى عليه صحبت كرده و يا عمداً تو حلقى و يا تغيير صدا داده در مقام قضا حجت است يا نه؟

ج ـ نه تنها حجت نيست بلكه معصيت و گناه است، و آمر به آن از عدالت خارج مى شود. 4/4/78

(س 41) نظر اسلام را در مورد اعتبار اسنادى كه توسط دستگاه هاى مدرن مانند: فاكس، فيلم، عكس، نوار ضبط و... تهيه مى شود، بيان فرماييد؟ كدام يك مى تواند مستند حكم قاضى قرار گيرند و به عنوان مؤيّد تا چه حد قابل استنادند؟

ج ـ در امورى كه امارات و مؤيدها كارساز است مانند حقوق مدنى، آنها هم يكى از شواهد و امارات است نه حجت شرعيه و مستند قانونى، و اما در امور عرضى كه آئين دادرسى خاص خود را دارد ارزش قرينه و شاهد بودن هم نداشته و ندارد . 23/8/85

(س 42) شخصى، مالك قطعه زمينى است كه سند نيز دارد ولى شخص ديگرى بدون سند آن زمين را در تصرّف خود دارد. لطفاً حكم شرعى در مورد مالكيت فوق را بيان فرماييد؟

ج ـ در مفروض سؤال اگر سند جنبه قانونى دارد و يا اين كه شاهد بر صحّت سند مى باشد، به طورى كه نزد عرف به عنوان اماره شناخته شود، مورد از موارد تعارض دو اماره مى باشد و اگر مدّعى نتواند براى ادّعاى خودش بيّنه اقامه كند، ذى اليد بايد قسم بخورد، چون منكر است. 18/2/80