قِسم اول: اعمالى است كه در هر شب و روز اين ماه به جا آورده مى شود. سيّد بن طاووس روايت كرده از حضرت امام جعفر صادق و امام كاظم(عليهما السلام) كه فرمودند: مى گويى در ماه رَمَضان از اول تا به آخر ماه رمضان بعد از نماز واجب:

اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ، فى عامى هذا وَفى كُلِّ***خدايا روزيم گردان حج خانه كعبه را در اين سال و در هر

عام ما اَبْقَيْتَنى فى يُسْر مِنْكَ وَعافِيَة، وَسَعَةِ رِزْق،***سال تا زنده هستم در آسايش و تندرستى از جانب تو و وسعت روزى

وَلا تُخْلِنى مِنْ تِلْكَ الْمواقِفِ الْكَريمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّريفَةِ،***و دورم مكن از اين اماكن گرامى و مشاهد شريفه

وَ زِيارَةِ قَبْرِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ الِهِ، وَفى جَميعِ حَوائِجِ***و زيارت قبر پيامبرت كه درود تو بر او و آلش باد در همه حاجتهاى

الدُّنْيا وَالأخِرَةِ فَكُنْ لى، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ فيـما تَقْضى***دنيا و آخرتم پشتيبان من باش خدايا از تو خواهم در آنچه بنا هست درباره اش حكم فرمائى

وَتُقَدِّرُ مِنَ الأَمْرِ الَْمحْتُومِ فى لَيْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضآءِ الَّذى***و مقدر كنى در آن فرمان حتمى و مسلم در شب قدر از آن تقديرى كه

لا يُرَدُّ وَلا يُبَدَّلُ، اَنْ تَكْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَيْتِكَ الْحَرامِ،***برگشت ندارد و تغيير نپذيرد كه مرا از حاجيان خانه محترم كعبه ات ثبت فرمايى

الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُكَفَّرِ***آن حاجيانى كه حجشان درست و سعيشان مورد تقدير و سپاس است و گناهانشان آمرزيده و كارهاى بدشان

عَنْهُمْ سَيِّئاتُهُمْ، وَاجْعَلْ فيما تَقْضى وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطيلَ***بخشيده شده است و قرار ده در همان قضا و تقديراتت كه عمر مرا

عُمْرى، وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ رِزْقى، وَتُؤدِّى عَنّى اَمانَتى وَدَيْنى،***طولانى گردانى و روزيم را فراخ كنى و امانت و قرضم را اداء فرمائى،

آمينَ رَبَّ الْعالَمينَ. ***اجابت فرما اى پروردگار جهانيان.

دعاى ديگرى كه بعد ا زهر سه نماز واجب در ماه رمضان خوانده مى شود، اين دعاست:

يا عَلِىُّ يا عَظيمُ، يا غَفُورُ يا رَحيمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظيمُ،***اى والا اى بزرگ اى آمرزنده اى مهربان تويى پروردگار بزرگى

الَّذى لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىءٌ وَهُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ، وَهذا شَهْرٌ***كه نيست مانند او چيزى و او شنوا و بينا است و اين ماهى است

عَظَّمْتَهُ وَكَرَّمْتَهُ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ، وَهُوَ***كه آنرا بزرگ و گرامى داشته و او را شرافت و برترى داده اى بر ماههاى ديگر و اين

الشَّهْرُ الَّذى فَرَضْتَ صِيامَهُ عَلَىَّ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ***ماهى است كه روزه آن را بر من واجب كرده و اين ماه رمضان است همان ماهى

الَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّنات مِنَ الْهُدى***كه قرآن را در آن فرو فرستادى آن قرآنى كه راهنماى مردم و نشانه هاى روشنى از هدايت

وَالْفُرْقانِ وَجَعَلْتَ فيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَيْراً مِنْ***و جدا ساختن (ميان حق و باطل) است و قراردادى در اين ماه شب قدر را و آن را بهتر از

اَلْفِ شَهْر، فَيا ذَالْمَنِّ وَلا يُمَنُّ عَلَيْكَ، مُنَّ عَلَىَّ بِفَكاكِ رَقَبَتى***هزار ماه كردى پس اى منت دارى كه كسى بر تو منت ندارد منت نه بر من به آزاد ساختنم

مِنَ النّارِ، فيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ، وَاَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ، بِرَحْمَتِكَ***از آتش در ميان آنانكه بر آنها منت نهى و داخل بهشتم گردان برحمتت

يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ. *** اى مهربانترين مهربانان.

از حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) نقل كرده اند كه آن حضرت فرمود:

هركس اين دعا را بعد از هر نماز واجبى بخواند، خداوند گناهان او را تا روز قيامت بيامرزد.

اَللّـهُمَّ اَدْخِلْ عَلى اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ، اَللّهُمَّ اَغْنِ كُلَّ***خدايا بفرست بر خفتگان در گور نشاط و سرور خدايا دارا كن هر

فَقير، اَللّـهُمَّ اَشْبِـعْ كُلَّ جايِـع اَللّـهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيان،***ندارى را خدايا سير كن هر گرسنه اى را خدايا بپوشان هر برهنه را

اَللّـهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدين، اَللّـهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ***خدايا ادا كن قرض هر قرضدارى را خدايا بگشا اندوه هر

مَكْرُوب، اَللّـهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَريب، اَللّـهُمَّ فُكَّ كُلَّ اَسير،***غمزده را خدايا به وطن بازگردان هر دور از وطنى را خدايا آزاد كن هر اسيرى را

اَللّـهُمَّ اَصْلِحْ كُلَّ فاسِد مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمينَ، اَللّـهُمَّ اشْفِ***خدايا اصلاح كن هر فسادى را از كار مسلمين خدايا درمان كن

كُلَّ مَريض، اَللّـهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناكَ، اَللّـهُمَّ غَيِّرْ سُوءَ***هر بيمارى را خدايا ببند رخنه فقر ما را به وسيله دارائى خود خدايا بدى حال ما را

حالِنا بِحُسْنِ حالِكَ، اَللّـهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ، وَاَغْنِنا مِنَ***بخوبى حال خودت مبدل كن خدايا ادا كن از ما قرض و بدهيمان را و بى نيازمان كن از

الْفَقْرِ، اِنَّكَ عَلى كُلِّشَىء قَديرٌ. ***از ندارى كه راستى تو بر هر چيز توانايى.

قسم دوم، اعمالى است كه در شب هاى ماه رمضان بايد به جا آورد و آن چند امر است:

1. افطار، و مستحبّ است كه بعد از نماز شام (مغرب) افطار كند، مگر آنكه ضعف بر او غلبه كرده باشد يا جمعى منتظر او باشند.

2. با چيز پاكيزه و حلال افطار كند و بهتر آن است كه به خرماى حلال افطار كند تا ثواب نماز چهارصد برابر گردد.

3. آنكه در وقت افطار دعاهاى وارده آن را بخواند:

اَللّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَ عَلى رِزْقِكَ اَفْطَرْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ. تا خدا عطا كند به او ثواب هركسى را كه در اين روز روزه داشته است.

4. در لقمه اول بگويد: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم يا واسِعَ المَغْفِرَةِ اِغْفِرْ لى».

5. در وقت افطار سوره قدر بخواند.

6. در وقت افطار صدقه بدهد، و روزه داران را افطار دهد، گرچه به چند دانه خرما و ليوانى آب باشد تا ثواب روزه دار را به دست آورد.

7. در هر شب ماه رمضان اين دعا را بخواند تا گناهان چهل سال او آمرزيده شود:

اَللّـهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، الَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ***خدايا اى پروردگار ماه رمضان كه در آن قرآن را فرستادى

وَافْتَرَضْتَ على عِبادِكَ فيهِ الصِّيامَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد***و بر بندگان روزه را در اين ماه واجب كردى درود فرست بر محمد

وَآلِ مُحَمَّد، وَارْزُقْنى حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ، فى عامى هذا وَفى***حج خانه محترم خود كعبه را در اين سال و در

كُلِّ عام، وَاغْفِرْ لى تِلْكَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ، فَاِنَّهُ لايَغْفِرُها***هر سال و بيامرز برايم اين گناهان بزرگ را كه براستى نيامرزد آنها را

غَيْرُكَ، يا رَحْمنُ يا عَلاّمُ. ***جز تو اى بخشاينده و اى بسيار دانا.