«عمره» در لغت به معناى زيارت است[1] و در اصطلاح فقه، زيارت خانه خداست با آداب ويژه آن.

عمره بر دو قسم است: «تمتّع» و «مفرده» و هر كدام از آنها يا «واجب» است و يا «مستحب». «عمره مفرده» نوعى از عمره است كه به تنهايى و جداى از حج انجام مى شود؛ در مقابل «عمره تمتع» كه به همراه حجِ تمتع مى باشد.

«عمره مفرده» از جمله عباداتى است كه روايات فراوانى در فضيلت آن وارد شده و در برخى روايات از آن به «حجِ اصغر» تعبير گرديده است،[2] و مى توان آن را در تمام ايام سال به جا آورد، و به جا آوردن آن در ماه رجب داراى فضيلت بيشترى است.[3]

(مسئله 1) عمره مفرده، مانند حج بر كسى كه شرايط وجوب آن از جمله استطاعت را داشته باشد، يك مرتبه در طول عمر واجب مى شود.

(مسئله 2) كسى كه استطاعت انجام عمره مفرده از وطن خود را دارد و استطاعت حج را ندارد، واجب است عمره مفرده به جا آورد، هر چند از اهالى مكه و توابع آن نباشد.

(مسئله 3) كسى كه براى حجِ تمتع مستطيع نيست و از راه دور به نيابت از ديگرى به حج مى رود، اگر سال اول او باشد، واجب است پس از انجام عمل نيابتى، يك عمره مفرده براى خودش به جا آورد.

(مسئله 4) كسى كه مى خواهد وارد مكّه شود، واجب است با احرام وارد شود؛ و اگر وقت حج نيست، واجب است براى عمره مفرده محرم شود و بقيه اعمال آن را به جا آورد. ليكن كسانى كه شغلشان اقتضاى آن را دارد كه زياد به مكّه مى روند و خارج مى شوند مانند رانندگان، از اين حكم استثنا شده اند.

(مسئله 5) كسى كه با احرام عمره مفرده وارد مكه شود اگر احرامش در ماههاى حج باشد، جايز است آن را عمره تمتع قرار داده و دنبال آن حج تمتع به جا آورد.

(مسئله 6) عمره همچنان كه با استطاعت واجب مى شود، به وسيله نذر، عهد و قسم و اجير شدن و مانند اينها نيز واجب مى گردد؛ ليكن آنچه در اين موارد واجب است وفاى به نذر و عهد و قسم و عمل به اجاره است، و عمره در آنها به حكم قبلى خود از وجوب يا استحباب باقى است.

(مسئله 7) كسى كه مى خواهد حج تمتع انجام دهد، مى تواند قبل از عمره تمتع يا بعد از حج تمتع عمره مفرده به جا آورد، ولى انجام آن در بين عمره تمتع و حج تمتع جايز نيست.

(مسئله 8) براى كسى كه عمره مفرده به جا آورده و از حرم خارج شده اگر بخواهد دوباره بازگردد، در صورتى كه خروجش از مكه يك ماه نگذشته باشد، احرام مجدّد واجب نيست؛ بنابراين، اگر شخصى مثلاً در بيست و نهم رجب عمره مفرده انجام داده و اول يا دوم ماه شعبان به زيارت دوره اى براى عرفات مى رود، تجديد احرام واجب نيست، چون از زمان خروجش از مكه يك ماه نگذشته است، ولى اگر يك ماه از خروجش بگذرد براى ورود به مكه نياز به احرام مجدّد دارد.

(مسئله 9) تكرار عمره مفرده مستحب است و بنا بر اقوى، بين دو عمره فاصله معتبر نيست بنابر اين، هر روز مى توان عمره مفرده به جا آورد.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. واعتمر الرُجُل: زار البيت. والمعتمر: الزائر، ومن هنا سميّت العمرة عمرةً لأنها زيارة البيت. (مجمع البحرين، ج3، ص413).

[2]. عن ابى عبداللّه(عليه السلام) قال: «يوم الحجّ الأكبر يوم النحر، والحجّ الأصغر العمرة» (وسائل الشيعة 14: 298، أبواب العمرة، ب1 ، ح 10 و 11).

[3]. عن ابى عبداللّه(عليه السلام) قال: «المعتمر يعتمر في أي شهور السنة شاء، وأفضل العمرة عمرة رجب» (الكافي 4: 536، ح6؛ وسائل الشيعة 14: 303، أبواب العمرة، ب3، ح13).

عن أبى عبداللّه(عليه السلام) أنّه سُئل: أي العمرة أفضل عمرة في رجب أو عمرة في شهر رمضان؟ فقال: لا، بل عمرة في رجب أفضل. (الفقيه 2: 279، ح1347؛ وسائل الشيعة 14: 301، أبواب العمرة، ب3، ح3).