(س 221) در مورد آيه شريفه «بسم الله الرحمن الرحيم» هنگامى كه انسان آن را به طور استحباب، قبل از غذا خوردن يا كار ديگرى قرائت مى كند، آيا حتماً بايد طورى باشد كه خودش آن را بشنود و يا اگر در قلب بگذراند، كافى است؟

ج ـ بايد بر زبان آورد تا گفتن و قرائت صدق نمايد، و در قلب گذراندن، كافى نيست.  8/11/75

(س 222) لطف كنيد دعاى اول سفره غذا و دعاى آخر سفره غذا را بنويسيد.

ج ـ از حضرت امام زين العابدين(عليه السلام) منقول است كه هنگام طعام اين دعا را مى خواندند: «اَللَّهُمَّ هَذا مِنْ مَنِّكَ وَفَضْلِكَ وَعَطَائِكَ فَبارِكْ لَنا فيهِ وسَوِّغْناهُ وَارْزُقْنا خلَفَاً إذَا أكَلْنا وَرُبَّ مُحْتاج إلَيْهِ رَزَقْتَ فَأحْسَنْتَ اَلّلهُمَّ أجْعَلْنا مِن الشّاكِرينَ» و بعد از اتمام غذا مى خواندند: «اَلحَمُد للّهِ الّذي حَمَلَنا في البَرِّ وَالبَحْرِ وَرَزَقَنا مِنَ الطَّيِّباتِ وَفَضَّلَنا عَلى كَثير مِمَّنْ خَلَقَ تَفْضيلاً». 5/12/82

(س 223) احكام خوردن غذاهاى آماده نظير ساندويچ و كنسرو گوشت و ماهى چگونه است؟

ج ـ اگر از بازار مسلمانان خريده شود، خوردن آنها مانعى ندارد و اگر از بازار كفّار يا از دست كفار تهيّه شود، اگر چه پاك است، اما خوردن آنها حرام است، غير از ماهى و كنسرو آن كه اگر بدانيم ماهى را صيد كرده اند، نه آنكه در آب مُرده بوده و آن را برداشته اند، گرچه كافر صيد كرده باشد، خوردن آن حلال است و لازم نيست كه ماهى، خارج از آب جان داده باشد. 16/11/78

(س 224) احكام خوردن گوشت مرغ و ماهى با عنايت به اينكه در ايران نيز مرغ ها به طريق مكانيزه و با ماشين، سر بُريده مى شوند و در آن جا نيز يك چنين روشى معمول است و يا آنكه در كشتيهاى بزرگ صيد مى شوند و امكان اينكه روى زمين جان دهند وجود ندارد، چگونه است؟

ج ـ مرغ هاى كشته شده كه در بازار مسلمانان به فروش مى رسد، حلال است و حكم ماهى، در مسئله قبل معلوم شد. 16/11/78

(س 225) نظر حضرت عالى در مورد جوجه تيغى كه برخى افراد آن را مى خورند، چيست و چه اثرى در نماز و روزه افراد دارد؟

ج ـ خوردن گوشت جوجه تيغى، حرام است و خوردنش مانند خوردن حرامهاى ديگر، اثر وضعى در روح و قلب دارد و موجب عذاب است؛ ليكن در صحّت اعمال مانند نماز و روزه، اثر خاصّى ندارد. 16/9/79

(س 226) گوشت خرگوش چه حكمى دارد؟ آيا محكوم به حرمت است يا حلّيت؟ در صورت حرام بودن، اگر خاصيت درمانى داشته باشد، آيا مى توان به اندازه ضرورت و طبق عقيده عامّه براى رفع پادرد، خصوصاً در افراد پير، از آن استفاده كرد؟

ج ـ خوردن گوشت خرگوش، حرام است و نمى توان از آن استفاده كرد؛ ليكن اگر پزشك تشخيص دهد كه درمان درد منحصر به آن است، به اندازه ضرورت، مانعى ندارد. 4/12/74

(س 227) حكم خوردن خرچنگ چيست؟

ج ـ خوردن خرچنگ كه به آن «السرطان» هم گفته مى شود، حرام است. 20/3/79

(س 228) خوردن گوشت مار چه حكمى دارد؟

ج ـ حرام است. 16/12/79

(س 229) بعضى از عوام مى گويند كه طرف راستِ گوشت گرگ و خرگوش حلال و طرف چپ آنها حرام است، آيا اين مسئله صحّت دارد يا خير؟

ج ـ گوشت گرگ و خرگوش حرام است، و طرف راست و چپ آنها فرقى ندارد.

6/1/76

(س 230) با توجّه به اينكه حيوانات دريايى از تنوّع زيادى برخوردارند، كدام نوع حلال گوشت اند و كدام حرام گوشت؟ ملاك كلّى براى شناخت نوع حلال از حرام چيست؟

ج ـ ماهيهاى بدون فلس و حيوانات دريايى اى كه شبيه و يا هم نام آنها در خشكى حرام است، حرام اند و بقيّه، مخصوصاً آنهايى كه داراى پوستى شبيه به فلس دارند و يا همانند آنها در خشكى حلال است، نمى توان حكم به حرمت آنها نمود و حسب قاعده و اصل حليّت، حلال اند و مسئله هم مصبّ اجتهاد است و به شهرات مدّعات همانند نفى خلاف ها اعتماد نمودن مشكل، بلكه ممنوع است. 17/7/78

(س 231) يك ماهى صيد شده و ماهى ديگرى داخل شكم آن بوده است، آيا آن ماهى هم حلال است؟

ج ـ بر فرض اين كه از ماهى هاى حلال گوشت باشد، حلال است و موثّقه سكونى و مرسله ابان بر اين معنى دلالت دارد و حجّت است، به علاوه از اين كه مقتضاى استصحاب حيات هم، چنان كه محقّق در شرايع فرموده، حلّيّت و تذكيه است.

21/10/87

(س 232) آيا خوردن گوشت داخل صدف حلال است يا حرام و اگر براى علاج بعضى امراض مفيد باشد چه حكمى دارد؟

ج ـ خوردن صدف حرام است؛ امّا استفاده براى معالجه و در مقام ضرورت، درحدّ ضرورت به عنوان دارو مانعى ندارد. 13/12/81

(س 233) كوسه حلال است يا حرام؟ فروش كوسه يا بعضى اعضاى آن مثل باله براى استفاده هاى غير از خوردن به كشورهاى خارجى چه حكمى دارد؟

ج ـ اگرداراى فلس نباشد، خوردن آن حرام است؛ امّا فروش آن براى غير خوردن مانعى ندارد. 13/12/81

(س 234) خوردن ماهيهايى كه شبيه كوسه هستند و در حال حاضر در بعضى از مناطق به فروش مى رسند، چه حكمى دارد؟

ج ـ به طور كلّى اگر فلس داشته باشند، هر چند فلسهاى ريز كنار گوش، حلال و بدون فلس، مطلقاً حرام هستند. 24/12/75

(س 235) خوردن ماهى اُزون برون، چه حكمى دارد؟

ج ـ با احراز داشتن فلس، هر چند فلسِ آن كم باشد، خوردنش جايز است؛ كما اينكه با شكّ در داشتن فلس هم به حكم اصل حلّ و برائت، حلال است. آرى، شكّ در تذكيه در مطلق لحوم، سبب حل نمى گردد و به مقتضاى قاعده يا اصل عدم تذكيه، محكوم به حرمت است. 20/10/73

(س 236) كلاً فروش آبزيان حرام گوشت به مسلمين و غير مسلمين براى خوردن يا استفاده هاى غير خوردن چه حكمى دارند؟

ج ـ فروش آنها براى غيرخوردن و فروش به كسانى كه آنها را حلال مى دانند، مانعى ندارد. 13/12/81

(س 237) در مورد حيوانى به نام زرافه كه جزء نشخوار كنندگان و سم داران مى باشد و ظاهراً شباهت به آهو دارد، با اين اوصاف ، حيوان مذكور، گوشتش حلال مى باشد يا حرام؟

ج ـ چون لاشخور و درنده نمى باشد و دليلى بر حرمت بالخصوص آن نداريم، محكوم به حليّت است. 14/4/83

(س 238) تخم پرندگان حلال گوشت كه نجاستخوار شده اند، پاك است يا نجس؟ خوردن آنها چه حكمى دارد؟

ج ـ پاك است؛ امّا خوردن آنها حرام و تابع گوشت آن است. 9/10/77

(س 239) آيا گوشت حيوان حلال گوشت كه نجاستخوار شده، پاك است يا نجس؟ خوردن آن، چه حكمى دارد؟

ج ـ خوردن گوشت حيوانى كه نجاست انسان را مى خورد، حرام و بول و فضله اش نجس است؛ ليكن خود حيوان نجس نيست؛ امّا شتر نجاستخوار، عرقش هم نجس است و براى حليّت و پاك شدن بول و فضله و عَرَق، بايد حيوان را استبرا نمود و كيفيت استبرا، در رساله هاى عمليّه مفصّلا بيان شده است. 9/10/77

(س 240) برّه اى كه شيرِ سگ خورده باشد، آيا مثل خوردن شير از خوك است و آن احكام را دارد؟

ج ـ ظاهراً احكام آن را ندارد. 31/2/86

(س 241) اگر برّه اى را از زنى شير بدهند، آيا گوشت اين برّه حلال است؟

ج ـ خوردن گوشت گوسفندى كه از زن شير خورده، تنها كراهت دارد و حرام نيست.

5/2/78

(س 242) خوردن كنسرو و ماهى كه پولك دار بودنش مشكوك است، پس از احراز اينكه زنده از آب خارج شده، چه حكمى دارد؟

ج ـ به حكم «اصالة الحلّ و البرائة»، حلال است و خوردنش جايز است. آرى، در موارد شكّ در تذكيه در مطلق لحوم، قاعده مستفاد از روايات خاصّه، حرمت است و اصالة الحل، جارى نيست. 3/3/78

(س 243) به طورى كه مى گويند، سوسيس از مواد گوشتى تهيّه شده و از خارج وارد مى شود. آيا استفاده كردن مسلمانها از اين قبيل مواد غذايى، جايز است يا خير؟

ج ـ بودن در بازار اسلامى، حجّت و اماره بر حلّيت و تذكيه است، مگر انسان اطمينان پيدا كند كه از ممالك غير اسلامى آورده شده و جمهورى اسلامى در آن دخالت نداشته كه در اين صورت، محكوم به ميته بودن است. 24/12/76

(س 244) آيا خوردن ذبيحه اهل كتاب، جايز است؟

ج ـ ذبيحه آنان محكوم به حرمت است و خوردنش جايز نيست، مگر آنكه احراز شود كه ذبيحه آنها با بسم الله و تسميه بوده، و در اين جهت فرقى بين اهل كتاب و غير آنها از غير مسلمانان و كفار نيست، و ظاهراً همان طور كه از كتاب و روايات اهل بيت(عليهم السلام) استفاده مى شود، معيار در حليّت ذبايح آنها، ذبح و تسميه است، هر چند رعايت احتياط نسبت به ذبيحه همه آنها مطلوب است.

10/9/80

(س 245) اگر گوشت حيوانات حلال گوشت در بازار غير مسلمانان (آمريكا) كه به طريق شرعى ذبح شده، موجود باشد، آيا مسلمان مى تواند از ذبيحه اهل كتاب استفاده كند؟

ج ـ اگر شرايط تذكيه، در ذبح آنها هم رعايت شده باشد و احراز گردد ـ كه آن هم امرى مشكل است ـ گرچه ذبيحه آنان فى حدّ نفسه حلال است؛ ليكن در مفروض سؤال نبايد از آنها خريدارى شود. 16/10/82

(س 246) آيا خريد مواد غذايى از اغذيه فروشيهاى متعلّق به اقليتهاى مذهبى، جايز است؟

ج ـ در صورتى كه مواد غذايى آنان از گوشت حيوان و مشتقّات آن نباشد، محكوم به طهارت است؛ و ناگفته نماند كه ترك خريد از اغذيه فروشيهايى كه صاحبان آن مسلمان نيستند، فوق العاده مطلوب و نيكوست. 13/6/78

(س 247) با توجه به اينكه ما در كشورى غير اسلامى زندانى هستيم و پنهان كردن عقايد براى ما ضرورى است، و از طرفى طبخ و تهيّه غذا توسط افراد غيرمسلمان صورت مى پذيرد، و تهيّه غذاى ديگر توسط افراد مسلمان براى ما ممكن نيست، بفرماييد مصرف غذاى مذكور تا چه حدّى جايز است و چه حكمى دارد؟

ج ـ مخفى نمودن عقايد در اين گونه موارد نه تنها جايز، بلكه واجب و لازم است، و استفاده از غذاى مذكور هم علاوه بر مشكوك بودن طهارت و نجاستش، به حكم گرفتارى مانعى ندارد و جايز است. 11/6/72

(س 248) خوردن گوشت بسته بندى شده، كنسرو ماهى و گوشتى كه معلوم نيست از كدام كشور آورده شده، چه حكمى دارد؟

ج ـ گوشت حيوان حلال گوشتى كه در بازار مسلمين به فروش مى رسد، تا زمانى كه يقين نداشته باشيد از بلاد كفر آورده شده، محكوم به طهارت مى باشد و خوردن آن حلال است. 7/3/76

(س 249) آيا گوشتهايى كه وارداتى است و توسط دولت جمهورى اسلامى ايران وارد كشور مى شود و به فروش مى رسد، نياز به تحقيق در مورد ذبح شرعى دارد يا همين كه صدق واردات از طريق دولت شود، كافى و خوردن آن حلال است؟

ج ـ تحقيق لازم نيست و خوردن آن حلال است. 30/6/75

(س 250) چيزهايى كه خوردن آن در گوسفند حرام است، مثل مغز حرام و غير آن، اگر در حيوانات حلال گوشت ديگر و يا پرندگان يافت شود، چه حكمى دارد؟

ج ـ هر چه از آنها كه در حيوانات و پرندگان حلال گوشت يافت شود، حرام است.

5/10/75

(س 251) دنبلان گوسفند به هر نوعى كه از آن استفاده شود، از نظر شرعى حلال است يا حرام؟

ج ـ دنبلان گوسفند و يا غيرگوسفند، حرام است؛ امّا استفاده از آن در غير خوردن، مانعى ندارد. 25/7/74

(س 252) برخى فرآورده هاى گوشتى توليد ايران، مانند سوسيس و كالباس با اسامى غيراسلامى با اجازه وزارت بازرگانى، توليد و در بازار توزيع شده و به فروش مى رسند. ضمناً با دستگاه هاى بُرشى كه آنها برش داده مى شوند، ساير فرآورده هاى گوشتى بُرش داده و فروخته مى شوند. حكم استفاده از اين فرآورده ها (با فرض داشتن صاحب امتياز غيرمسلمان و با توجّه به داشتن مجوّز وزارت بازرگانى جمهورى اسلامى) چيست؟ و در مورد ساير فرآورده ها كه با ابزار واحد، بُرش داده و فروخته مى شوند، چه؟

ج ـ گوشت حيوان حلال گوشت و فرآورده هاى آن كه در بازار مسلمانان به فروش مى رسند، تا زمانى كه يقين نشود كه از بلاد كفر آورده شده اند، محكوم به طهارت اند و خوردن آنها حلال است و با فرض يقين هم اگر احتمال دهيم كه وزارت بازرگانى جمهورى اسلامى، شرايط ذبح را رعايت نموده، نيز محكوم به حليّت بوده و پاك است. 10/3/79

(س 253) خوردن حشراتى مثل مورچه و پشه و... كه در ميان غذا افتاده و موقع جويدن، قهراً حل مى شوند و بعضى اعتنا نمى كنند و مى خورند، چه طور است؟

ج ـ خوردن از روى غفلت، مانعى ندارد؛ ولى از روى بى اعتنايى و به عمد خوردن حشرات، حرام است. آرى، اگر عين آن را بر دارد، خوردن غذا از جهت شرعى مانعى ندارد، مگر يقين به نجاست بدن حيوان داشته باشد؛ امّا مسئله بهداشت و نظافت، مسئله ديگرى است.

(س 254) سالها قبل به علت جهالت، اقدام به عمل شنيع نزديكى با حيوان نموده ام. هم اينك از عمل خويش پشيمان گشته ام، با توجه به اينكه در رساله هاى عمليّه نوشته شده كه بايد آن حيوان، خريدارى و سوزانده شود، در صورت عدم تشخيص يا ترس از رسوايى، تكليف بنده چيست؟ و اين امكان وجود دارد كه خود آن حيوان و يا بچه هايش بين چند حيوان باشند، ولى اطمينان ندارم، تكليف چيست؟

ج ـ اگر آن حيوان از خود شماست و حلال گوشت مى باشد، گوشت آن حرام است، و در صورت امكان بايد آن را بسوزانيد؛ امّا اگر سوزندان آن موجب مى شود كه ديگران هم از اين موضوع مطّلع شوند، به نحو ديگرى، مثلاً كشتن و در خاك دفن كردن، آن را از بين ببريد، و چنانچه حيوانى است كه از گوشتش استفاده نمى شود و براى باركشى و امثال آن نگهدارى مى شود، مانند اسب و الاغ، در صورتى كه امكان دارد و موجب فاش شدن موضوع نشود، بايد به شهر ديگرى ببريد و بفروشيد؛ ولى در صورتى كه حيوان در تملّك شما نيست، اگر خريدن و از بين بردن آن امكان دارد و موجب فاش شدن موضوع نشود، بنا بر احتياط بايد عمل شود، و در صورت عدم امكان، واجب نيست؛ ولى گوشت و شير آن حيوان و نسل آن، بر شما حرام است و اعلام آن هم لازم نيست. 20/6/69

(س 255) پسر نابالغى با حيوان حلال گوشتى وطى مى نمايد، آيا اين حيوان بايد سوزانده شود؟

ج ـ در حرمت گوشت حيوان موطوئه و سوزاندن آن، فرقى بين وطى صغير و كبير و مجنون و غير مجنون نيست و اولياى طفل، ضامن قيمت حيوان موطوئه هستند.

20/6/79

(س 256) فرو بردن خونى كه از لاى دندانها به واسطه بيمارى يا مسواك كردن مى آيد، چه حكمى دارد؟

ج ـ خونى كه هنگام غذا خوردن و يا مسواك زدن از لابه لاى دندانها خارج مى شود، نجس است و خوردن آن حرام است؛ ولى اگر با آب دهان مخلوط شود و قابل تشخيص نباشد، فرو بردن آن، اشكال ندارد و آب كشيدن دهان نيز لازم نيست.

9/3/77

(س 257) مُسكر چيست؟ آيا هر مسكرى را حرام مى دانيد؟ و آيا فردى كه در مقابل مسكر مقاوم است و عقلش زايل نمى شود، مى تواند آن را مصرف كند؟ از نظر مقدار مصرف، آيا بين كم يا زياد بودن مسكر، فرقى نيست؟

ج ـ به هر چيزى كه معمولاً مست كننده است، مُسكر گفته مى شود و بين كم و زياد آن از جهت حكم شرعى فرق نيست و خوردن آن حرام است؛ حتّى اگر شخص در اثر استفاده زياد يا به جهت ديگرى، از مسكر، مست هم نشود. 30/6/75

(س 258) در مسأله 113 رساله، نوشيدنى اى را شراب خطاب مى نماييد كه مست كننده مى باشد و حتى حشيش و بنگ را حتى اگر محلول باشد شراب نمى دانيد. درحال حاضر خيلى از مشروبات الكلى از انگور گرفته نمى شود و بعضاً به صورت صناعى ساخته مى شود، در اين صورت نمى توان ترتيب 31 و 31 از آب انگور را به درستى تشخيص داد. حال اگر نوشيدنى را كسى بخورد كه مست نشود؛ ولى محتوى الكل باشد و فقط مثل مواد مخدّر، سرخوشى بدهد؛ ولى عقل را ضايع نگرداند چه حكمى دارد؟ بسيارى از مواد غذايى حتى نان، محتوى ميزانهاى متغيرى از الكل و متابوليتهاى آن مى باشد. آيا ميزان، الكل موجود در آن است و يا ميزان، مست كنندگى آن؟

ج ـ ميزان، مست كنندگى آن به طور متعارف است؛ يعنى خوردن آن براى غالب مردم، مست كننده باشد. 18/1/82

(س 259) آب جوها يا مشروبات الكلى رايج در بازار كه داراى درصدهاى مختلفى از الكل هستند، آيا حرام بودن آنها به وسيله الكل آنهاست يا مختل شدن عقل و سستى آوردن آنها يا هر دو؟ آب جو يا عَرَق يا مشروبات الكلى اى در بازار وجود دارد و به صورت قاچاق از كشورهاى ديگر وارد مى شود كه درصدى الكل دارد؛ امّا حالت مستى نمى آورد و فقط ممكن است كمى بدن سست شود؛ امّا سستى و مختل شدن عقل را ندارد. افرادى كه مى خورند، مى گويند براى كليه ها هم خوب است و مى گويند كه اينها حرام نيست، لطفاً حكم شرعى آنها را بفرماييد؟

ج ـ شراب و هر نوشيدنى اى كه معمولاً مست كننده باشد، نجس و خوردن آن، حرام است و بين كم و زياد آن از جهت شرعى فرقى نيست و حتّى اگر در اثر كم بودن مقدار آن يا استفاده زياد، ديگر فرد از خوردن آن سُست هم نشود، باز حرام و نجس است و همين طور آب جو كه به آن «فُقاع» مى گويند؛ ولى آبى كه به نظر متخصّصين از جو مى گيرند و به آن «ماءالشعير» مى گويند، پاك است و خوردنش حلال است. بنابراين، تمام موارد ذكر شده در سؤال، حرام و نجس است. 20/6/79

(س 260) بعضى از نوشابه هايى كه از خارج وارد مى شوند، در روى قوطى آنها نوشته شده كه دو درصد الكل دارند. آيا نوشيدن آنها حلال است؟

ج ـ اگر اطمينان به وجود الكل مُسكر در آن باشد، نجس اند و خوردن آنها حرام است، و اگر شك در مُسكريت الكل باشد، محكوم به طهارت اند و خوردنشان حلال است. 4/6/79

(س 261) فردى به بيمارى اى دچار است كه طبق نظر پزشك، درمان آن خوردن شراب است. آيا خوردن شراب در اين فرض، جايز است؟

ج ـ جايز نيست و معالجه با شراب به نظر اين جانب، ممنوع است. آرى، اگر بيمار با تشخيص پزشكان با خطر مرگ روبه روست و راه معالجه، منحصر به خوردن شراب است، براى نجات جان، به قدر ضرورت، خوردن آن را نمى توان گفت كه حرام است.

(س 262) اگر انسان نان سوخته بخورد و موقع جويدن، سوختگى نان در دهان حل شود، خوردن اين نان سوخته، آيا اشكال دارد؟

ج ـ خوردن چيز خبيث كه طبيعت انسان از آن متنفّر است ولى پاك مى باشد، اگر مقدارى از آن به طورى با چيز حلال مخلوط شود كه در نظر مردم به حساب نيايد، خوردن آن اشكال ندارد؛ مگر اينكه براى بدن، مضر باشد و ناگفته نماند كه نان سوخته، جزء خبائث نيست. 16/6/79

(س 263) آيا خوردن غذاهاى حلال كه موجب تشديد و يا طولانى شدن بيمارى مى شود، حرام است؟

ج ـ اگر اطمينان به ضرر داشته باشد، هر چند بيمارى طولانى شود، حرام است.

27/9/68

(س 264) مطرح است كه گوشت بعضى از حيواناتِ حرام گوشت در معالجه بعضى از امراض مؤثر است كه سند معتبر علمى و فقهى در اين زمينه وجود ندارد. شكار و استفاده از گوشت يا خون اين گونه حيوانات، چه حكمى دارد؟

ج ـ خوردن گوشت حيوانات حرام گوشت، حرام است و نمى توان از آن استفاده كرد؛ ولى اگر پزشك تشخيص دهد كه داروى درد، منحصر به خوردن گوشت حيوان حرام گوشت است، به اندازه ضرورت، مانعى ندارد؛ ليكن بايد تذكيه شود تا لااقل پاك باشد، گرچه حرام گوشت است. 6/7/79

(س 265) همسرم مقيّد به امور دينى است و اخيراً دچار بيمارى سنگ كليه شده است. پزشك معالج ايشان اعلام كرده اند كه ايشان ماهيانه بايد از آب جو (ماءالشعير) استفاده كند. حكم شرعى استفاده از آن چيست؟

ج ـ آبى كه به نظر متخصّصين از جو مى گيرند و مورد سؤال مى باشد و به آن «ماءالشعير»، مى گويند، خوردن آن اشكالى ندارد و قطعاً جايز است. 28/5/78

(س 266) حكم سرخ كردن و پختن كشمش با غذا چگونه است؟

ج ـ حرام نمى شود و خوردن آنها مانعى ندارد. 28/5/78

(س 267) آيا مصرف ژلاتين (تهيّه شده از مغز استخوان خوك يا گاوهايى كه ذبح شرعى نشده اند) در خوراكيها مانند آب نبات، ماست و... و داروهاى كپسولى (استفاده براى جلد كپسول)، جايز است يا نه؟

ج ـ در صورتى كه مواد مورد استفاده براى تهيّه ژلاتين (از حيواناتى مثل خوك يا حيواناتى مثل گاو كه ذبح شرعى نشده اند)، در مراحل تهيّه ژلاتين، به طور كلّى، تغيير ماهيت داده و استحاله گردد ـ همانند تبديل سگ به نمك در نمك زارها ـ اين گونه ژلاتينها پاك اند و مصرف آنها مانعى ندارد؛ ولى در صورتى كه اين تبديل و تحوّلها و تغيير ماهيت صورت نگيرد، اين گونه ژلاتينها پاك نيستند و مصرف آنها جايز نيست، مگر در مواردى از بابِ معالجه و مصرف دارو كه در آن صورت، حرام نيست؛ گرچه نجس است و تشخيص موضوع در مورد تغيير ماهيّت مواد، به عهده خود مكلّف است. 24/1/80

(س 268) بعضاً جهت صرفه جويى در تهيّه پروتئين مرغداريها، اقدام به استفاده از گوشت حيواناتى كه گوشت آنها مكروه است، مثل الاغ و اسب مى نمايند و يا از گوشت حيوانات حرام گوشت، مثل خوك استفاده مى كنند و يا اينكه از حيوانات بدون ذبح شرعى استفاده مى گردد. فتواى حضرت عالى در اين زمينه چيست؟

ج ـ مانعى ندارد و آن چه باعث حرمت مى شود، تغذّى حيوان از عذره انسان و صدق جلل است. 16/10/79

(س 269) نظر به اهمّيت حياتى آب و حسّاسيت آب آشاميدنى از نظر بهداشت و رعايت سلامت مردم، ورود فاضلاب، فضولات دامى و ساير مواد آلوده كننده به مخازن سدها و رودخانه هاى تأمين كننده آب شُرب مردم، از نظر شرعى چه وجهى دارد؟

ج ـ حرام است و موجب ضمان به اشخاص صدمه ديده و خروج از عدالت و موجب تعزير هم هست، و چگونه چنين نباشد و چگونه مى توان صدمه زدن به مردم و بيمار نمودن آنها و ضربه زدن به سلامت و صحّت آنها را كه حرام و منكر عقلى و شرعى و عرفى است و جلوگيرى از آن واجب است، جايز دانست؟ و آيا مى شود منكر را مباح دانست و به مخاطره انداختن انسانها را مجاز دانست؟ و آيا مى توان با توجّه به اينكه ايجاد ضرر و زيان در معابر عمومى و شوارع را كه اسلام به حكم «لاضرر» و به حكم «من أضر بشىء من طريق المسلمين فهوله ضامن» حرام و باعث ضمان دانسته ـ چه رسد به ايذاى غير و بيمار نمودن آنها و به مخاطره انداختن جان آنها به وسيله آلوده كردن آب آشاميدنى به نحوى كه در سؤال آمده ـ غير حرام و بى اثر نسبت به ضمان دانست؟ و آيا اين گونه ظلمها و خيانتها كه ظلم به جان و سلامتى است، كم تر از توهين جزئى شخصى است كه از موارد تعزير است؟ به هر حال، بر همه ماست كه به خاطر خدا و وجدان دينى و حسّ انسان دوستى، هم خود مرتكب گناهى مثل آلوده نمودن آبها نشويم و هم ديگران را هدايت و ارشاد نماييم؛ و بر همه است كه در حدّ قدرت، از اين گونه سنّتها و جورها به حكم نهى از منكر، با رعايت قوانين و ضوابط جمهورى اسلامى جلوگيرى به عمل آورند و بايد از شرور نفس و شيطان، به خدا پناه بُرد و از او هدايت به صراط مستقيم انسانيّت و حفظ حقوق ديگران را مسئلت نمود كه تضييع حقوق ديگران، يكى از دو گناهى است كه خداوند نمى بخشد. 17/12/78

(س 270) مرجع صدورمجوز صيد يا خريد و فروش انواع آبزيان صادراتى، شيلات مى باشد. در خصوص آبزيان حرام گوشت، معصيتى متوجه مرجع صادر كننده مجوز مى باشد يا خير؟

ج ـ براى استفاده هاى غيرخوراكى و جهت فروش به كسانى كه خوردن آنها را حلال مى دانند، مانعى ندارد. 13/12/81

(س 271) خريد و فروش آبزيان فاسد شده كه بعضاً كلر زنى شده و به صورت ظاهراً سالم و تازه قلمداد مى شود چه حكمى دارد؟

ج ـ اگر ضرر داشته باشد، خريد وفروش آن براى استفاده خوراكى، حرام است.

13/12/81

(س 272) فروش آبزيان حرام گوشت با انجام فرآورى (مانند فيله كردن) به جاى ماهيان حلال گوشت چه حكمى دارد؟

ج ـ با فرض حرام گوشت بودن، براى استفاده خوراكى، جايز نيست و حرام است.

13/12/81

(س 273) آيا خوردن شير زن بر انسان مكلّف، حرام است يا خير؟

ج ـ خوردن شير زن، فى حدّ نفسه، جايز است، مگر آنكه عنوان خبيث و يا عنوان مضر بودن پيدا كند كه حرام مى شود. 10/9/78

(س 274) در مورد حكم استفاده از ماءالشعيرهايى كه فقط داراى يك درصد الكل هستند آيا نوشيدن آنها شرعا مجاز است.

ج ـ اگر آن الكلها مست كننده باشد، مثل شراب و آب جو، سبب حرمت آن ماء الشعيرها مى شود؛ هر چند آن الكلها كمتر از يك دهم هم باشد، والاّ حرام نمى باشد. 17/2/82

(س 275) ماحكم شرب سؤر القط والكلب؟

ج ـ سؤر الكلب نجس وأكله حرام؛ وامّا سؤر القط، الظاهر عدم فرق بين سؤره و سؤر مما لا يؤكل لحمه فى الكراهة ومطلوبية التنزه عنه. 26/7/82