هنگامى كه بانوان پس از نيّت و گفتن تلبيه محرم شدند نوزده چيز بر آنها حرام مى شود و ارتكاب بعضى از آنها داراى كفّاره است:

اوّل ـ شكار حيوان وحشى صحرايى :

(مسئله 92) در حال احرام شكار كردن حيوان وحشى صحرايى وكمك كردن به صيّاد در صيد آن، حرام است.

(مسئله 93) ذبح و خوردن گوشت حيوانات اهلى مانند مرغ خانگى، گوسفند، گاو و شتر در حال احرام مانعى ندارد.

(مسئله 94) احتياط واجب آن است كه زنبور را اگر قصد اذيّت او را نداشته باشد نكشد، امّا كشتن مارمولك و از اين قبيل جانوران، اشكالى ندارد.

(س 95) كشتن ملخ در حال احرام چطور است؟

ج ـ كشتن ملخ حرام، بلكه مواظبت نمودن براى آنكه زير دست و پا كشته نشود واجب است، و در صورت عدم مراقبت و كشته شدن ملخ، احتياط مستحب آن است كه 50 گرم طعام كه تقريباً يك كف مى شود صدقه بدهد.

(س 96) كشتن مگس و مورچه در حال احرام چه حكمى دارد؟

ج ـ حرام است، مگر آنكه موجب اذيّت و آزار باشند، كه براى جلوگيرى از اذيّت به قدر ضرورت مانعى ندارد.

دوّم ـ زنا شويى وكامجويى جنسى:

(مسئله 97) اگر در عمره تمتّع از روى علم و عمد آميزش كند (قُبُلاً و دُبُراً) دو صورت دارد صورت اول: اگر پس از فراغت از سعى آميزش كند عمره اش باطل نمى شود ليكن موجب كفّاره است وكفّاره آن چه فقير باشد و چه غنى يك شتر است و صورت دوم: اگر پيش از سعى آميزش كند عمره اش باطل نمى شود، و احتياط مستحب آن است كه عمره را تمام كند وآن را دو مرتبه به جا آورد، وكفّاره آن مثل صورت قبل است.

(مسئله 98) اگر محرم در احرام حج تمتّع، از روى علم و عمد با زن، قُبُلاً نزديكى كند، چه قبل از وقوف در عرفات باشد و چه بعد از وقوف به عرفات و قبل از وقوف به مشعر الحرام، واجب است آن حج را گرچه حجِ مستحب باشد تمام كند و در سال بعد هم از باب عقوبت موظف است دو مرتبه آن حج را بياورد و يك شتر هم به عنوان كفاره بدهد. و در صورت جهل حج او صحيح است، و دو مرتبه به جا آوردن حج در سال آينده و همچنين كفاره بر او واجب نمى باشد. و اگر نزديكى دبراً باشد فقط كفاره كه آن هم يك شتر است بر او واجب مى شود، گرچه احتياط مستحب در آن است كه حج را تمام كند و سال بعد هم دو مرتبه حج انجام دهد.

(مسئله 99) اگر زنى در حال احرام همسرش را از روى شهوت ببوسد كفّاره آن يك شتر است و اگر بدون شهوت ببوسد كفّاره آن يك گوسفند مى باشد.

(مسئله 100) جايز است زن بدن همسر خود را بدون شهوت لمس كند يا مثلاً او را براى سوار شدن يا پياده شدن كمك كند.

(مسئله 101) اگر زن مُحرم از روى شهوت به همسرش نگاه كند حرام است.

سوّم ـ عقد كردن:

(مسئله 102) بر محرم جايز نيست در حال احرام براى خود همسر انتخاب كند و اگر زنى در حال احرام همسرى انتخاب كند چه عقد دايم باشد يا مُتعه، و آن همسر در حال احرام باشد يا نباشد، در تمام اين صُور عقد باطل است.

چهارم ـ استعمال بوى خوش:

(مسئله 103) استعمال چيزهاى خوشبو مانند مشگ و زعفران وعود وكافور وعنبر بلكه مطلق عطر از هر قسم كه باشد، حرام است به خوردن باشد يا بوييدن يا ماليدن به بدن يا لباس بنابراين، هر نوع استفاده از بوى خوش، حرام است.

(مسئله 104) اگر كسى حسّى بويايى نداشته باشد و يا به علت ذكام و سرماخوردگى بويى را احساس نكند استعمال طيب و عطر زدن بر او هم حرام است.

(مسئله 105) عطر زدن به بدن يا لباس و پوشيدن لباسى كه بوى عطر مى دهد هر چند قبلاً به آن عطر زده باشند، جايز نيست.

(مسئله 106) از صابون و بعضى از شامپوهاى خوشبو و معطّر و خمير دندان كه داراى بوى خوش هستند بايد اجتناب نمود و استفاده از آنها براى محرم حرام است.

(مسئله 107) بوييدن گلها وسبزيهاى خوشبو حرام است اما خوردن وبوييدن ميوه هاى خوشبو مانند سيب و پرتغال اشكال ندارد، ليكن احتياط مستحب آن است كه از بوييدن آنها حتى در حال خوردن اجتناب كند.

(مسئله 108) گرفتن بينى از بوى بد حرام است ولى تند رفتن وفرار كردن از آن اشكال ندارد.

پنجم ـ سرمه كشيدن:

(مسئله 109) بر محرم حرام است سرمه كشيدن به سرمه سياهى كه معمولاً براى زينت استعمال مى شود هر چند قصد زينت نكند، واحتياط واجب اجتناب از تمام سرمه اى است كه در آن زينت باشد، و اگر بوى خوش داشته باشد، گرچه زينت هم نباشد از باب استفاده از بوى خوش بنابر اقوى حرام است.

(مسئله 110) اگر براى معالجه چشم ناچار باشند سرمه بكشند، جايز است از سرمه هائى كه در آنها چيزهاى خوشبو به كار نرفته است، استفاده نمايند.

(مسئله 111) سرمه كشيدن گرچه حرام است اما در آن كفّاره نيست، ولى اگر در سرمه چيزهاى خوشبو به كار رفته باشد على الاقوى، كفّاره به جهت بوى خوشش واجب است.

ششم ـ نگاه كردن در آينه:

(مسئله 112) نگاه كردن در آينه بر محرم اگر براى زينت باشد حرام است اما نگاه كردن محرم به اجسام صاف وصيقل داده شده كه عكس انسان در آن پيدا است اشكال ندارد. مگر آنكه براى زينت باشد كه حرمت آن خالى از وجه نيست.

(مسئله 113) اگر در اتاقى كه ساكن است آينه باشد وبداند كه گاهى چشم او سهواً به آينه مى افتد اشكال ندارد، ليكن احتياط مستحب آن است كه آن را بردارد يا چيزى روى آن بيندازد.

(مسئله 114) عينك زدن محرم، اگر براى زينت نباشد اشكال ندارد، ولى اگر به قصد زينت باشد، جايز نيست.

(مسئله 115) نگاه كردن به دوربين عكاسى يا فيلمبردارى در حال عكس گرفتن يا تصوير برداشتن در حال احرام جايز است، چون معلوم نيست كه به آينه نگاه مى كند، بلكه اگر معلوم هم باشد، چون به قصد زينت نيست، جايز است.

هفتم ـ فسوق:

(مسئله 116) در قرآن فسوق از محرمات است ولى حرمت آن در حال احرام شديدتر است وآن اختصاص به دروغ گفتن ندارد، بلكه فحش دادن وبه ديگران فخر كردن نيز فسوق است. و براى فسوق كفّاره نيست فقط فرد بايد استغفار كند.

هشتم ـ جدال:

(مسئله 117) جدال كه همراه قسم خوردن به كلمه «لا والله» يا «بلى والله» باشد در حال احرام حرام است خواه قسم راست باشد يا قسم دروغ و اگر به لفظ جلاله «الله» يا مترادف آن مثل خدا در زبان فارسى باشد جدال است واما قسم به غير خدا به هر كس باشد ملحق به جدال نيست.

(مسئله 118) محرم مى تواند در مقام ضرورت، براى اثبات حقّى يا دفع باطلى به لفظ جلاله و غير آن قسم بخورد.

(مسئله 119) اگر كسى در جدال راستگو باشد، در قسم اوّل و دوم چيزى بر او نيست مگر استغفار و در قَسَم سوم بايد كفّاره بدهد، و كفّاره آن يك گوسفند است. و اگر در جدال و قسم دروغگو باشد، احتياط آن است كه در قَسَم اول يك گوسفند كفّاره بدهد و در قَسَم دوم يك گاو و در قَسَم سوم يك شتر، بلكه خالى از قوّت نيست.

نهم ـ كشتن حشرات ساكن در بدن:

(مسئله 120) بر محرم جايز نيست شپش و يا كك و يا كنه كه از عرق و چرك بدن انسان به وجود مى آيد، با دست يا سمّ يا به وسيله اى ديگر آن را بكشد و يا از بدن و يا لباس خود آن را جدا كند و يا آن را در بدن خود جا به جا كند، مگر آن را به جايى كه امن تر باشد، منتقل كند، و همچنين اين حكم بنابر احتياط واجب در حيواناتى كه از عرق و چرك بدن انسان به وجود نمى آيند ولى در بدن و لباس انسان وجود دارند جارى است.

(مسئله 121) بعيد نيست كه در كشتن يا انتقال دادن كفّاره نباشد گرچه حرام است، ليكن بنابر احتياط مستحب يك مشت از طعام به فقير صدقه بدهد.

دهم ـ انگشتر به دست كردن به قصد زينت:

(مسئله 122) بر محرم حرام است به قصد زينت انگشتر به دست كند ولى اگر به قصد عمل به استحباب باشد، يا براى شمردن شوطهاى طواف باشد مانعى ندارد.

يازدهم ـ روغن ماليدن به بدن:

(مسئله 123) شخص محرم بنابر اقوى نبايد در حال احرام بدن خود را روغن مالى كند هر چند روغن بوى خوش نداشته باشد، ولى اگر از روى اضطرار يا براى معالجه باشد مثل پمادهايى كه روى زخمها وتَرَك خوردگى ها ماليده مى شود مانعى ندارد، اين در صورتى است كه بوى خوش نداشته باشد و اگر در روغن بوى خوش باشد كفّاره آن يك گوسفند است اگر چه از روى اضطرار باشد.

دوازدهم ـ ازاله مو از بدن خود يا شخص ديگر:

(مسئله 124) بر محرم جايز نيست موى بدن خود يا شخص ديگرى را ازاله كند، خواه شخص ديگر در حال احرام باشد يا نباشد ودر حرمت ازاله مو، فرقى ميان كم وزياد آن نيست بلكه ازاله يك مو نيز حرام است.

سيزدهم ـ بيرون آوردن خون از بدن خود:

(مسئله 125) جاير نيست بر محرم خون از بدن خود بيرون آورد خواه به خراشيدن باشد يا به مسواك نمودن و يا خون گرفتن، اما محرم مى تواند از بدن شخص ديگر خون خارج نمايد مثل اينكه او را حجامت كند يا دندان او را بكشد.

(مسئله 126) تزريق آمپول در حال احرام مانعى ندارد، ولى اگر موجب آمدن خون از بدن شود حرام است مگر در مورد حاجت وضرورت.

چهاردهم ـ كشيدن دندان:

(مسئله 127) بنابر احتياط، محرم در حال احرام دندان خود را نكشد، هر چند خون نيايد، و در صورت كشيدن مرتكب حرام شده وبنابر احتياط واجب بايد يك گوسفند كفّاره بدهد اما كشيدن دندان ديگرى مانعى ندارد.

(مسئله 128)كشيدن دندان در حال ناچارى اشكال ندارد ولى بنابر احتياط واجب كفّاره دارد.

پانزدهم ـ ناخن گرفتن:

(مسئله 129) گرفتن ناخن يا كوتاه كردن آن در حال احرام جايز نيست، خواه از دست باشد يا از پا، همچنين بر محرم جاير نيست بعض ناخن خود را هم بگيرد، مگر آنكه باقى ماندن ناخن موجب اذيّت وضرر شود مثل اينكه ناخن كنده شده باشد وفرقى نيست بين آلات ناخن گيرى.

(مسئله 130) اگر ناخن تمام دستها را بگيرد وناخن پاها را تا كمتر از ده ناخن بگيرد يك گوسفند براى همه آنها كافى است (همان گونه كه شهيد(قدس سره)در مسالك[1] فرموده است) وهمچنين است اگر ناخن پاها را تماماً بگيرد وناخن دستها را تا كمتر از ده انگشت بگيرد.

شانزدهم ـ پوشيدن زيور به قصد زينت:

(مسئله 131) جايز نيست زن در حال احرام خود را به گوشواره وگردنبند ومانند اينها زينت كند ويا زيورهايى را به قصد زينت بپوشد بلكه بنابر احتياط از آنچه موجب زينت است اجتناب نمايد هر چند به قصد زينت نباشد، بلكه حرمت آن خالى از قوت نيست.

(س 132) در لباس بعضى از بانوان مشاهده مى شود كه لبه آستين پيراهن يا چادر، گُل يا تورى يا گيپور دوخته شده است آيا پوشيدن اين قبيل لباسها در حال احرام جايز است؟

ج ـ اگر عرفاً زينت محسوب شود جايز نيست.

(مسئله 133) زيورهايى را كه پيش از احرام، عادت به پوشيدنِ آنها داشته لازم نيست براى احرام بيرون آورد، ليكن بايد آنها را بپوشاند وبه هيچ مردى، حتى به شوهر خود، آنها را نشان ندهد، وپوشيدن زيور، كفّاره ندارد.

(مسئله 134) احتياط واجب آن است كه محرم براى زينت حنا نبندد، بلكه اگر براى زينت باشد گرچه قصد زينت نكند، احتياط در ترك آن است بلكه حرمت آن در هر صورت خالى از وجه نيست. و اگر قبل از احرام حنا ببندد، چه به قصد زينت باشد يا نباشد وچه اثرش تا زمان احرام بماند يا نماند مرتكب حرام نشده ولى احتياط مستحب در ترك است.

(س 135) برداشتن ابروها بين زنان معمول است. حال اگر كسى به مكه برود و ابروهايش را بردارد، چون در آنجا گردى صورت (در حال احرام) پيداست، آيا گناه است؟

ج ـ اگر مطمئن است كه نامحرم نگاه مى كند و باعث تهييج شهوت مى شود، حرام و گناه است.

(س 136) رنگ كردن مو با رنگهاى مصنوعى وشيميايى معمولاً براى زينت است وعادتاً هر چند وقت يك بار انجام مى شود، آيا اين عمل قبل از سفر حج تمتع، اشكال دارد؟

ج ـ اگر كسى قبل از احرام، مو را براى زينت رنگ كند، چه به قصد زينت باشد وچه نباشد، وچه رنگش تا زمان احرام بماند يا نماند، اشكال ندارد.

هفدهم ـ پوشاندن صورت:

(مسئله 137) جايز نيست زن در حال احرام صورت خود يا قسمتى از آن را با نقاب يا روبند يا پوشيه يا بادبزن يا مانند اينها بپوشاند.

(مسئله 138) پوشاندن صورت به وسيله اعضاى بدن خود مانند دستها مانعى ندارد.

(مسئله 139) زن در حال احرام مى تواند صورت خود را براى خوابيدن روى زمين يا بالش بگذارد.

(س 140) پوشاندن صورت براى زن در طواف، چه حكمى دارد؟

ج ـ در طواف، فى حدّ نفسه، حكم نماز را دارد، ليكن اگر محرم است پوشاندن صورت به خاطر احرام، حرام است.

(س 141) آيا زنان محرم مى توانند عرق صورت خود را در صورتى كه صورت آنها پوشانده مى شود خشك كنند؟

ج ـ در صورتى كه هنگام خشك كردن، صورت آنها پوشيده مى شود واجب است كه ترك نمايند.

(س 142) زنها در حال احرام، براى پوشيدن ودر آوردن مقنعه صورتشان پوشيده مى شود آيا مانعى دارد؟

ج ـ بايد سعى كنند پوشيده نشود، و اگر از روى غفلت ونسيان وبى توجهى باشد، مانعى ندارد.

(س 143) آيا زنان مى توانند براى جلوگيرى از ورود هواى كثيف و امراض مختلف به دهان و بينى از ماسك استفاده كنند؟

ج ـ اگر مستلزم جلوگيرى از بوى بد باشد حرام است ونسبت به زنان چون مانع از ظهور وبرهنه بودن صورتشان مى شود مطلقاً حرام است چون احرام زن در صورت آنها وظاهر بودنش مى باشد. ولى در مواقع ضرورت مانعى نداشته و كفاره هم ندارد.

هجدهم ـ كندن وبريدن درخت ويا گياهى كه در حرم روييده باشد:

(مسئله 144) كندن و بريدن درخت و يا گياه بر همگان چه مُحرم و يا غير مُحرم در حرم حرام است.

(مسئله 145) از محرمات احرام دو عمل بر تمام افراد در حرم حرام است، خواه محرم باشد با مُحِل.

1 ـ شكار حيوان صحرايى كه وحشى باشد.

2 ـ كندن يا بريدن درخت و گياهى كه در حرم روييده باشد.

نوزدهم ـ سلاح در برداشتن:

(مسئله 146) حمل سلاح چه به صورت آويزان نمودن بر بدن و چه به صورت حمل، به نحوى كه شخص مسلّح شمرده شود عرفاً در غير مورد ضرورت براى محرم حرام است و اگر مسلّح شمرده نشود مثل اينكه در اثاث او باشد در اين صورت هم احوط ترك حمل سلاح است.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. مسالك الأفهام 2: 484.