(مسئله 394) «حج» زيارت كردن خانه خدا و انجام اعمالى است كه دستور داده اند در آنجا به جا آورده شود و در تمام عمر، بر كسى كه اين شرايط را دارا باشد، يك مرتبه واجب مى شود.

1. بالغ باشد؛

2. عاقل و آزاد باشد؛

3. به واسطه رفتن به حج، مجبور نشود كه كار حرامى را كه اهميتش در شرع از حج بيشتر است، انجام دهد يا عمل واجبى را كه از حج مهم تر است، ترك نمايد؛

4. مستطيع باشد.

(مسئله 395) شرايط استطاعت و توانايى عبارت اند از:

1. توشه راه و چيزهايى را كه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در كتابهاى مفصّل گفته شده، دارا باشد، و نيز وسيله سوارى يا مالى كه بتواند آنها را تهيّه كند، داشته باشد؛

2. سلامت مزاج و توانايى آن را داشته باشد كه بتواند به مكّه برود و حج به جا آورد؛

3. در راه، مانعى از رفتن نباشد و اگر راه، بسته باشد يا انسان بترسد كه در راه، جان يا عِرض او از بين برود، يا مال او را ببرند، حج بر او واجب نيست؛ ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود، اگرچه دورتر باشد، در صورتى كه مشقّت زياد نداشته باشد و خيلى غير متعارف نباشد، بايد از آن راه برود؛

4. به قدر به جا آوردن اعمال حج، وقت داشته باشد؛

5. مخارج كسانى را كه خرجى آنان بر او واجب است، مثل زن و بچه، و مخارج كسانى را كه مردم، خرجى دادن به آنان را لازم مى دانند، داشته باشد؛

6. بعد از برگشتن، كسب يا زراعت يا عايدى مِلك يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد كه مجبور نشود به زحمت زندگى كند.

(مسئله 396) اگر مقدارى مال به كسى بدهند و حج بر او واجب شود، چنانچه حج نمايد، هر چند بعداً مالى از خود پيدا كند، ديگر حج بر او واجب نيست.