عید نوروز و مراسم سنتی دید و بازدید

اشاره: با تاملی بر پرسشهای فقهی و پاسخهای متین و بزرگوارانه مرجع نواندیش شیعه، به استفتائاتی برخوردیم كه مملو از فرهنگ، هنر، تاریخ و عقیده بود و ما را با نظرات و دیدگاههای نوین بیشتری آشنا می ساخت كه از جمله آنها نظر معظم له درباره نوروز و برگزاری مراسم سنتی دید و بازدید در مناطق مختلف بود.

فقیه اهل بیت در پاسخ این پرسشها علا‌وه بر تاكید بر حفظ این سنت كهن ایرانی، به موضوع احترام و صله رحم و تكریم انسانها، مخصوصا تثبیت چنین فرهنگی از كودكی اشاره كردند.

بی مناسبت امروز كه در اولین ماههای سال جدید قرار داریم فرصت را غنیمت شمرده و به انعكاس آن بپردازیم.

برگزاری مراسم سنتی عید نوروز در مناطق مختلف‌

باسمه تعالی‌

با توجه به فرارسیدن سال نو نظر به این كه در مناطق مختلف ایران در این ایام، با توجه به آداب، رسوم و سنتهای خاص مناطق خود، این ایام را پاس می دارند، خواهشمند است حكم شرعی این گونه مراسم را بیان نمایید.

شاد بودن مردم در ایام شاد و دیدوبازدید و انجام آیین و رسوم محلی تا وقتی كه همراه با معصیت و گناه نباشد، مانعی ندارد و به طور كلی، اسلام بنای بر ردع و منع سنت ها، آداب و رسوم را تا زمانی كه مخالف با احكام نورانی شرع و یا موجب اضرار به دیگران نباشد، نداشته و ندارد و برخی از موارد را نیز با توجه به محتوای انسانی این آیین ها؛ مانند صله رحم، دیدوبازدید و اظهار محبت به هم نوعان، حتی مورد تشویق هم قرار داده است.

نوروز و دید و بازدید

باسمه تعالی‌

نظر حضرت عالی در باره نوروز، دیدوبازدید در آن ایام چیست؟

بعضی از اخبار بر فضل نوروز دلالت دارد كه از جمله آن ها روایتی است كه "معلی بن خنیس" از امام صادق (علیه السلام) نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: "چون روز نوروز شد، پس غسل كن و پاكیزه ترین لباست را بپوش و خویش را با خوشبوترین عطرها عطرآگین كن و آن روز را روزه بدار.1" كه می توان با توجه به دستور امام صادق (علیه السلام) به غسل كردن، پوشیدن لباس پاكیزه، خوشبو نمودن خود و گرفتن روزه در آن روز، به اهمیت آن روز از نظر اهل بیت هم پی برد. ناگفته نماند كه راوی این روایت، معلی بن خنیس می باشد كه دعای معروف ماه رجب (یا من ارجوه لكل خیر...) هم از این شخصیت بزرگوار نقل شده و از اكابر و دوستان اصحاب امام صادق (علیه السلام) و امین اخذ وجوهات شرعیه از سوی آن حضرت بوده و در راه محبت آن حضرت و حفظ اسرار شیعیان، توسط حكام وقت زندانی و شكنجه شده و به شهادت رسیده است. و فقهای بزرگوار بر استحباب غسل این روز نیز فتوا داده اند؛ چنان كه صاحب جواهر در كتاب گران سنگ خود فرموده: "غسل نوروز، مشهور بین متأخرین است، بلكه مخالفی هم در آن نیافتم2".

نیز در باره این روز می توان به دعایی كه در خصوص عید نوروز (یا مقلب القلوب والابصار...) نقل شده و در كتاب مفاتیح الجنان3 مرحوم حاج شیخ عباس قمی(قدس سره) نیز آمده، اشاره كرد.

لازم به ذكر است كه نظر مشهور، از جمله آن ها مجلسیین4، شهید ثانی در روضه5 و صاحب جواهر6 و... بر آن است كه نوروز ذكرشده در روایات، نخستین روز فروردین ماه و اول انتقال شمس به برج حمل می باشد.

و اما دیدوبازدید، احترام به همدیگر، اظهار محبت و علاقه، صله رحم، اظهار سرور و فرح و هدیه و عیدی دادن به انسان ها و مؤمنان، مخصوصاً به كودكان و خویشان از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

1 .وسائل، ج7، ابواب الصوم المندوب، باب24، ح1.

2 . جواهر الكلام، ج5، ص41.

3. مفاتیح الجنان، اعمال عید نوروز.

4. زادالمعاد، باب دوازدهم، فصل7 (اعمال نوروز).

5. الروضه البهیه، كتاب الصلوه، فی الاغسال المستحبه.

6. جواهر الكلام، ج5، ص43.