الف: تأثير روزه بر سلامتي بدن؛

* دكتر الكسيس كارل، در كتاب انسان موجودى ناشناخته: با روزه‏دارى قند خون، در كبد مى‏ريزد و چربى‏هاى كه در زير پوست ذخيره شده‏اند و پروتئين‏هاى عضلات و غدد و سلولهاى كبدى آزاد مى‏شوند و به مصرف تغذيه مى‏رسند.

*دكتر ژان فروموزان: روش معالجه با روزه را شستشوى اعضاى بدن تعبير مى‏كند كه در آغاز روزه دارى، عرق بدن زياد است، دهان بو مى‏گيرد، گاه آب از بينى راه مى‏افتد كه همه‏ى اينها علامت شروع شستشوى كامل بدن است. پس از سه الى چهار روز بو برطرف مى‏شود، «اسيد اوريك» ادرار كاهش مى‏يابد و شخص احساس سبكى و نشاط خارق العاده مى‏كند در اين حال اعضا هم استراحت كافى دارند.

* دكتر تومانيانس: روزه بهترين راه معالجه و حفظ تندرستى است. مخصوصا امراضى كه بر دستگاه‏هاى هاضمه، به خصوص كليه و كبد عارض مى‏شود و به توسط دارو نمى‏توان آنها را علاج نمود، روزه به خوبى معالجه مى‏نمايد.

* دكتر گوئل پا: چهار پنجم بيمارى‏ها از تخمير غذا در روده‏ها ناشى مى‏شود كه همه با روزه اصلاح مى‏گردد.

* دكتر كارلو (پزشک آمريكايي): «روزه اي كه دين اسلام واجب كرده است، بزرگ ترين ضامن سلامتي انسان است.» وي براي درمان بيست و نه مورد از بيماري هاي صعب العلاج گرفتن روزه را شديداَ تجويز مي كند كه ـ جهت اختصار ـ تنها به برخي از آنها اشاره مي كنيم: سرطان خون، بيماري هاي عصبي، يبوست مزمن، ناراحتي گرده و مثانه، گرفتگي مجاري خون، فشار خون بالا، بيماري هاي معده و روده، امراض چشمي مثل آب چشم، افسردگي، ضعف جنسي، ورم كيسه ي صفراء و...

* دكتر آلكسي سوفورين (پزشک روسي): تنها راه براي قطع ريشه ي سرطان، روزه است و بس. درمان از طريق روزه فايده ي ويژه اي در بيماري هاي كم خوني، ضعف روده ها، التهاب بسيط و مزمن، دمل هاي دروني و بيروني، سل، بيماري هاي شكر، جلدي و مانند آن دارد.

* دكتر پاك نژاد (پزشک ايراني): «در مدت يك ماه روزه داري، انسان داراي يك بدن تازه، تعمير يافته و آزاد گرديده و ازقيد و بند سموم رهايي مي يابد.»
دكتر اوتوبو خنگر: در مدت پنجاه سال كه از تآسيس درمانگاه (کلينکِ) من مي گذرد، بيش از پنجاه هزار بيمار در اين درمانگاه توسط روزه درمان شده اند.

* دكتر تومانياس: فايده ي بزرگ كم خوردن و پرهيز كردن از غذاها در يك مدت كوتاه آن است كه چون معده در طول مدت يازده ماه، مرتب پر از غذا بوده، در طي يك ماه روزه داري مواد غذايي خود را دفع مي كند و همين طور جگر كه براي حل و هضم غذا مجبور است دايماَ صفراي خود را مصرف كند در مدت سي روز (يك ماه روزه داري) ترشحات صفرائي را صَرفِ حل كردن باقيمانده ي غذاي جمع آوري شده خواهدكرد. دستگاه هاضمه در نتيجه كم خوردن غذا، اندك فراغت حاصل نموده و خستگي را از خود دور مي نمايد. روزه يعني كم خوردن و كم آشاميدن در مدت معين از سال. اين بهترين راه درمان و حفظ تندرستي است كه طب قديم و جديد را از اين جهت متوجه خود ساخته است. مخصوصاَ بيماري هايي كه بر دستگاه هاي هاضمه، به خصوص گرده و جگر عارض مي گردد و توسط دوا نمي توان آنها را درمان كرد، روزه به خوبي معالجه مي نمايد.

*ولاديميرنيکي تين، استاد بيوشيمي: اگر در طول سال، پيشامدهاي ناگواري اعم از سوء تغذيه ترشحات غددي را به هم زده باشند روزه مي تواند تعادل مجددي بين آنها براي مدت ها برقرار سازد. روزه داري حتي در کساني که لاغر يا داراي وزن طبيعي هستند، باعث مي شود بدن چربي هاي قبلي را بسوزاند و پس از پايان دوره روزه داري، به جاي آنها چربي تازه و مناسب تري را جايگزين کند. يکي از مهم ترين فوايد روزه داري بهبود وضعيت بدن و تناسب اندام است که با سوخت بافت چربي و کاهش انرژي دريافتي ميسر مي شود.

طي مطالعات صورت گرفته:

* روزه گرفتن براي افراد مبتلا به چربي خون بالا مفيد است و ميزان چربي هاي نامطلوب موجود در خون را تنظيم کرده و موجب افزايش ميزان چربي مفيد خون در بدن مي شود.

* برخي از بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم تحت نظر پزشک معالج و يک متخصص تغديه مي توانند روزه بگيرند و از اثرات مفيد روزه بهره مند شوند.

* روزه داري در اغلب بيماري هايي که عادات غلط غذايي، چاقي و افزايش وزن در بروز آن ها دخالت دارد نقش موثري در بهبودي اين نوع بيماري ها دارد.

* سالمندان هنگام روزه گرفتن بايد مراقب کاهش ميزان آب بدن و کاهش قند خون باشند چرا که اين عوامل منجر به ايجاد سرگيجه در اين افراد مي شوند.

* زنان باردار که در ماه هاي اول بارداري هستند نيز بايد مراقب مشکل کمبود غذايي در ماه مبارک رمضان باشند.

* افراد داراي مشکل زخم معده و بيماري هاي گوارشي حتما بايد با نظر پزشک معالج خود روزه بگيرند.

* بيماران ديابتي نوع يک (وابسته به انسولين) قادر به روزه داري نيستند. يابتي هاي نوع يک به دليل داشتن برنامه و وعده هاي غذايي با فاصله معين و منظم قادر به گرفتن روزه نيستند. برخي افراد ميانسال که ديابت نوع دو خفيف و کنترل شده دارند، مي توانند زير نظر پزشک در روزهاي کوتاه سال روزه بگيرند.

ب: سفارش هاي پزشکي؛

1ـ مصرف نشاسته و پروتئين در ماه مبارک رمضان، انرژي بدن را تامين مي کند
2ـ غذاهاي گوشتي مي تواند پروتئين مورد نياز بدن را در ماه رمضان تامين کند.
3- روزه داران از خوردن غذاهاي شور در اين ماه پرهيز کنند و حتي الامکان در اين ماه، نمک را با احتياط مصرف کنند. مصرف نمک و غذاهاي شور فقط عطش روزه دار را بيشتر خواهد کرد.
4- هموطنان روزه دار بايد بدانند که استفاده از انواع ميوه و سبزيجات، مي تواند جايگزين مناسبي براي مواد غذايي پرنمک باشد.
5- همچنين مصرف شير فراوان نيز سبب رفع تشنگي مي شود.
6- استفاده از غذاهايي که آسان هضم مي شود و باعث جذب انرژي لازم در بدن مي شود، به روزه داران توصيه مي گردد. روزه داران در اين ماه از افراط در مصرف مواد غذايي پرهيز کنند.
7- استفاده از آب کافي در ماه رمضان براي سلامت پوست و بدن ضرورت غير قابل انکاري دارد. استفاده از کرم هاي مرطوب کننده همزمان با نوشيدن آب کافي در فواصل افطار و سحر، روش مکملي براي حفط سلامت پوست است.
8- روزه داران مصرف ميوه و سبزيجات تازه را در برنامه غذايي خود قرار دهند تا بتوانند شادابي و تازگي پوست خود را حفظ کنند.
9- براساس آخرين يافته ها و تحقيقات علمي، روزه داري اسلامي موجب کاهش استرس و اضطراب در بين افراد مي شود. روزه داري اسلامي همان روزه داري صحيح و اصولي است و با روزه داري براي ترس از عسر و حرج و روزه داري براي رژيم لاغري متفاوت است.
10- روزه داري نبايد موجب پرخوري به هنگام سحر و تغييرات بي نظمي در خواب شود و در صورت رعايت اين مسايل، روزه داري صحيح به کاهش استرس ها منجر مي شود.
11- پژوهش هاي علمي نشان مي دهد در طول ماه مبارک رمضان کاهش کامل و صد درصدي خودکشي ها و کاهش نسبي جرايم عمومي مانند جرايم راهنمايي و رانندگي و جرايم خاص مي شود.
12- غذاهاي سحر روزه داران بايد کم حجم و خواب آن ها نيز متناسب باشد و روزه داران از خوابيدن پس از خوردن سحري اجتناب کنند.
13- روزه داري موجب امتناع افراد حتي از خوردن مواد حلال مانند آب مي شود و اين امتناع از حلال ها نيز اراده انسان را قوي مي کند.
14- عصبانيت هاي برخي از افراد به هنگام روزه داري به علت پرخوري آن ها به هنگام سحر است که بدن را در طول روز براي جذب آب فعال مي کند.
15- وعده سحري فراموش نشود.اين وعده غذايي در ماه رمضان همانند صبحانه در روزهاي عادي بوده و مهمترين وعده غذايي به حساب مي آيد. اشخاصي که بدون خوردن سحري اقدام به روزه گرفتن مي کنند، در طول روز دچار افت قند خون، کاهش تمرکز و پايين آمدن توان کاري مي شوند. اين عوارض هيچ ارتباطي با روزه گرفتن ندارد و تنها به دليل تغذيه نامناسب و عدم مصرف سحري مي باشد.
16- روزه داران بايد سحري را مانند صبحانه کامل يا يک ناهار سبک ميل کنند و خوردن سالا د و ميوه در سحري فراموش نشود، زيرا براي کاهش احساس گرسنگي و تشنگي، بسيار موثر مي باشد. حداقل سالادي که مي توان تهيه کرد، سالاد خيار و گوجه فرنگي است که مي توان با افزودن کمي هويج يا جوانه گندم، عدس و ماش به ارزش غذايي آن افزود، اما بهترين سبزي که مي توان به عنوان سالا د در سحر ميل کرد، کاهو است. اين سبزي در مقايسه با ساير سبزيها داراي آب بسيار بالا يي است و مي تواند از احساس تشنگي در طول روز بکاهد. فيبر بالا ي آن نيز مانع ابتلا ي روزه داران به يبوست مي شود.
17- بهترين رژيم براي افطار، رژيمي است که در درجه اول حاوي مايعات و قندهاي ساده قابل جذب سريع باشد، زيرا در زمان افطار قند خون در پايين ترين حد خود قرار گرفته و مي تواند يکي از علل سردردهاي نزديک افطار باشد. به همين دليل توصيه مي شود شروع افطاري با خرما، آب گرم، يا چاي کم رنگ، شير و ... باشد.
18- بايد غذاي اصلي در وعده افطار، کم کم و به تدريج صرف شود. از طرف ديگر مصرف يکباره مقادير زيادي نوشيدني هاي سرد ممکن است علا ئم ناراحت کننده گوارشي در فرد روزه دار به وجود آورد و بايد از اين عمل پرهيز نمود.
19- خوردن بعضي غذاهاي نامناسب در هنگام افطار که متاسفانه تا حدود زيادي متداول است، مانند خوردن آش رشته به همراه نعناء داغ يا پياز داغ و روغن فراوان، زولبيا، باميه به مقدار زياد و تنقلا ت ديگر، جزء عادات نامناسب محسوب شده و بايد اصلا ح شود.
20- در صورت بروز يبوست در ايام روزه داري مي توان علا وه بر ايجاد تحرک (پياده روي و ...) از ميوه ها، سبزي ها، مايعات کافي، خيسانده آلوبخارا، انجير، برگه هاي هلو، زرد آلو، قيسي و ... استفاده نمود.
21ـ نوشيدن آب و مايعاتي مانند چاي کم رنگ و ... در فاصله بين افطار و زمان خواب جهت جلوگيري از کم شدن آب بدن و دفع سموم مفيد مي باشد. از آشاميدن آب فراوان در وسط غذا خودداري گردد و مصرف آب کافي از 1 تا 2 ساعت پس از افطار شروع شود.
22- براي پيشگيري از مسموميت غذايي بهتر است غذاي سحري را زودتر تهيه کرده و پس از خنک شدن در يخچال قرار داده و به هنگام سحر آن را دوباره خوب گرم و مصرف نمود و بهتر است از خوابيدن بعد از مصرف سحري خودداري کرد.
23- مسواک زدن قبل از خواب و پس از سحري فراموش نشود.
24- ورزش در حد پياده روي و ورزش هاي کششي، مفيد مي باشد.
25ـ زنان باردار با رعايت يک رژيم غذايي مناسب مي توانند اطمينان خاطر را از سلا مت مادر و جنين افزايش داد. در ضمن علا وه بر مصرف چهار گروه اصلي مواد غذايي در دو وعده افطار و سحري، مصرف مکمل هاي اسيد فوليک، آهن، مولتي ويتامين، آب و مايعات در فاصله افطار تا سحر فراموش نشود. در هر حال مشاوره زن باردار به ويژه با متخصص تغذيه بسيار اهميت دارد.
26ـ چون نياز نوجوانان به دريافت انرژي، پروتئين و مـواد مغـذي زيـاد مي باشد، نوجـوانان عـزيز روزه دار بايد هر روز در هنگام سحر و افطار از هر چهار گروه اصلي مواد غذايي يعني گروه نان و غلات ، گروه شير و لبنيات ، گروه گوشت ها و گروه ميوه و سبزي ها به همراه گروه متفرقه (روغن هاي مايع مانند زيتون، کلزا، ...) استفاده نمايند.
27- گرچه خوردن خرما توسط روزه داران در هنگام افطار بيشتر براي بجا آوردن سنت پيامبر مي باشد، اما اين ميوه براي سلامت بدن فوايد زياد ديگري نيز دارد. يکي از مهمترين نکات در زمان روزه داري، دريافت مقدار مناسب انرژي است. هر دانه خرما به طور متوسط 31 گرم کربوهيدرات را در خود دارد و يکي از بهترين غذاهايي ست که مي تواند در اين مورد به شما کمک کند.خرما همچنين يک منبع غني فيبر است که به بهبود کارايي دستگاه گوارش در طول رمضان کمک مي کند. علاوه بر آن خرما داراي مقادير زيادي پتاسيم، منيزيم و ويتامين... است و بنابراين واضح است که خرما يکي از بهترين ميوه ها و از سالم ترين آنهاست.
28- مصرف باميه و زولبيا در هنگام افطار مجاز است، البته به مقدار كم،زيرا مصرف بيش از حد آن به خاطر استفاده از روغن، کره و ماست و ادويه جات مختلف در تركيبات اين نوع شيرينى و عدم اطمينان كافى به منابع مذكور ممكن است سبب مسموميت هاي غذايي شود. علاوه بر آن مصرف بيش از حد زولبيا و باميه با توجه به اين كه اشتها را كاهش مى دهد، باعث عدم مصرف مواد غذايي مورد نياز بدن مى شود.
29ـ از غذا هاي مد شدة امروزي معروف به -فست فود- پرهيز کنيد.
30- غذاهاي ساده و ملا يم براي افطار از سالمترين نوع تغذيه است. از جمله: خرما، کاچي، پنير، سبزي جات، صيفي جات آب پز(گل کلم- کرفس- فلفل سبز - کلم بروکلي- نخود فرنگي- پياز- سير - هويج)، تخم مرغ آب پز، سيب زميني آب پز، حلوا ارده و عسل ، ميوه جات (به استثناي انگور- خربزه ... طالبي - هندوانه)، فرني، سوپ و آش جات (مرغ، جو، گوشت، حبوبات، سبزي، صيفي جات، غلات، برنج، شله زرد )، کره به ميزان کم، مقدار کم گردو، شير برنج، حليم جو پرک، حبوبات آب پز له شده، آب به ميزان بسيار کم ، کشمش، توت ، کره و عسل، خامه و عسل، بادام له شده و عسل، تخم مرغ بصورت آب پز عسلي.
31- استفاده مستمر از دهان شويه ها و نخ دندان و بررسي وضعيت سلامتي دندان ها و لثه و بيماري هايي که باعث کاهش بزاق دهان و در نتيجه بوي بد آن مي شوند، در پيشگيري از به وجود آمدن بوي بد دهان بسيار موثر است.