تفکر وحدت و تقريب از ميان فتاواي حضرت آيت الله العظمي صانعي(مدظله)

پرسش: هرگاه براي تحبيب قلوب و وحدت مسلمين در نماز جماعت برادران اهل سنّت شركت كنيم كه قهراً فاقد جزء يا شرط يا همراه با مانع باشد، با فرض اين كه اضطرار و ضرورتي نيست و مي توان در مكان ديگر يا زمان ديگر، بدون هيچ اشكالي نماز به طريق شيعه خواند، آيا اين نماز، صحيح است و نيازي به اعاده يا قضا ندارد؟ و همچنين در تقيّه در موضوعات مثل وقوف در عرفات در روزي كه قاضي عامّه حكم كرده، با اين كه شك داريم يا يقين به خلاف داريم، آيا وقوف با برادران اهل سنّت، مجزي است؟ و آيا شركت در نماز جماعت اهل سنّت، اختصاص به مسجد الحرام و مسجدالنبي دارد يا در مورد مساجد ديگر هم جاري است؟

پاسخ: تقيّه، همه جا موجب اجزاء است، و دائر مدار تنگي وقت نيست و نماز تقيّه اي در وسعت وقت هم صحيح است و فرقي هم بين جماعت در مسجد الحرام و مسجدالنبي و مساجد ديگر مكّه و مدينه نيست و حكم قضات عامّه نسبت به عرفه و عيد، از باب تقيّه متّبع است، اگرچه يقين به خلاف هم باشد. (مجمع المسائل ج1/ ص1154)

پرسش: استحضار داريد كه برخي اهل سنت استفاده خوراكي از دنبلان، خرگوش و گربه ماهي را جايز مي دانند و در اين رابطه اقدام به پرورش يا خريد از ديگران نيز مي نمايند. آيا براي شيعيان جايز است كه اين گونه موارد را استحصال نموده يا پرورش داده و به اهل سنت يا غير مسلمان بفروشند، يا مثلاً صادر نمايند؟

پاسخ: با فرض قابل استفاده بودن براي آن ها و حلال بودن به نظرشان كه در سؤال آمده جايز است و منع شرعي ندارد، چون حليت منافع در نظر آن ها كه خريدارند و معذور در جهلشان مي باشند و حرمت براي آن ها واقعي است نه فعلي و منجّز، يعني به يك معنا براي آن ها حلال است و براي جواز بيع كفايت مي كند و مشمول عمومات و اطلاقات صحت عقود و شروط مي باشد و حكم حليت براي آن ها از عموم «ان الله اذا حرّم شيئاً حرّم ثمنه» خارج و خروجش هم تخصصي است. (مجمع المسائل ج 2/ 215)

پرسش: اگر متولّي ذبح از اهل سنّت باشد و احتمال بدهيم كه آنچه را ذبح نموده واجد شرايط است، آيا كفايت مي كند؟

پاسخ: اگر ذابح خبر دهد كه شرايط رعايت شده و از اهل ثقه باشد، كفايت مي كند.
(استفتائات حج و عمره 625)

پرسش: جواز اقتدا به اهل سنت اختصاص به نماز ادا دارد، يا نماز قضا را نيز مي توان اقتدا كرد؟

پاسخ: تفاوتي نمي كند نماز قضا را هم مي شود با آنها خواند. (مناسک حج / ص980)

پرسش: در نظام مقدس جمهوري اسلامي در خصوص استخدام قضات، آيا مي توان از علماي اهل سنّت و تحصيل كردگان رشته حقوق دانشگاه ها كه سني هستند استفاده كرد يا خير؟ و چنانچه مي توان استفاده كرد آيا مراجعه طرفين شيعه نزد آنان جايز است يا خير؟

پاسخ: استفاده از آنها براي قضاوت در امور خودشان قطعاً مانعي ندارد و اما مراجعه شيعه و كساني كه با آنان در مذهب و عقيده اختلاف دارند، با فرض اطمينان به قضاوت نمودنشان بر مبناي مذهب شيعه، تابع نصب و مقرّرات حكومت مشروعه مي باشد، و ايمان به معناي خاص گرچه بر شرطيتش ادعاي اجماع در كنار اخبار شده كه در جاي خود بحث بيشتري را مي طلبد، ليكن به هر حال ممكن است حكومت به خاطر ضرورت و يا جهات ديگر رجوع به آنان را مقرّر دارد.(استفتاآت قضايي1/ ص9)

پرسش: همان طوري كه اطلاع داريد كليه اديان و اقليت هاي ساكن در جمهوري اسلامي ايران و در تهران داراي عبادتگاه مخصوص به خود همچون كليسا، آدريان، كنيسه، آتشكده و خانقاه مي باشند و همواره از جانب مراجع معظم شيعه در طول تاريخ بر حسب أوامر و احكام الهي با صدور فتاواي كريمانه مورد حمايت قرار داشته اند و در همين راستا باگسترش جمعيت پايتخت جمهوري اسلامي به تعداد بالغ بر ده ميليون نفر، پيروان اهل سنت تهران نيز به يك ميليون رسيده اند و متأسفانه مسجد خاص خود را ندارند و در ارتباط با وحدت مسلمانان، رهبركبير جهان اسلام حضرت امام خميني (قدس سره) همواره تأكيد و رهبر معظم انقلاب اسلامي نيز در بيانات ارزشمند خويش بر آن اصرار ورزيده اند و از جانب رياست محترم جمهوري جناب آقاي خاتمي در اين زمينه در اجراي اصل 12 و 19 و بند نهم از اصل سوم قانون اساسي اقداماتي صورت پذيرفته است. استدعا دارد نظر مبارك خود را در اين زمينه اعلام فرمايند كه موجب امتنان خواهد بود.

پاسخ: رفع مشكل در امثال مورد سؤال بستگي به نظر اجرائي و مسؤولين رده هاي بالاي نظام دارد و پاسخ شرعي كلّي كه در سؤال هم با بيان اشباه و نظائرش و جواز آنها معلوم مي باشد رفع مشكل نكرده و حكم كلّي فقهي ضمانت اجرايي خارجي ندارد چون بيان حكم است، نه مسأله موضوع و اجراء آن، «والسلام عليكم وعلي جميع المسلمين في مشارق الأرض ومغاربها». (26/5/80)

پرسش: در نماز جماعت مسجدالحرام اتصال صفوف بر قرار نيست، آيا شيعيان بايد اتصال صفوف را مراعات كنند و يا همان مقدار كه آنان نماز را صحيح مي دانند كافى است مخصوصاً اينكه امكان اتصال نماز بانوان در بعضى مواقع وجود ندارد ؟

پاسخ: همان طور كه نماز را آنها صحيح مى دانند و به آن گونه نماز بخوانند، كفايت مى كند. (مناسک حج / مسئله 1016 )

شركت در نماز جماعت اهل سنت در مسجدالحرام و مسجدالنبى به حكم تقيه مداراتى مجزى است و بايد سعى شود وحدت مسلمين و عظمت نماز جماعت حفظ شود، و در هنگام اقامه نماز، مؤمنين از مسجدين خارج نشوند تا سبب انگشت نما گشتن و وهن مذهب نگردد. (مناسک حج / مسئله 1011 )

در مكّه و مدينه و در محل اقامت (هتل ها و مسافر خانه ها) نبايد نماز را به جماعت بخوانند و در جماعت ساير مسلمين شركت كنند و نماز را با آنها به جماعت بخوانند. (مناسک حج / مسئله 1012)

كسانى كه هنگام نماز مغرب در مسجدالحرام و مسجدالنبى هستند جايز است بعد از اتمام نماز جماعتِ مغرب ولو بلا فاصله نماز عشاء را بخوانند، چون آنچه در نماز عشاء معتبر است، وقوعش بعد از نماز مغرب صحيح مى باشد، و نماز مغرب با جماعت آنها (قطع نظر از مبناى اين جانب كه مغرب همان غروب آفتاب است) صحيح و مجزى است، چون ترتيب معتبر رعايت شده است. (مناسک حج / مسئله 1014 )

با توجه به اينكه استتار قرص براى خواندن نماز مغرب كافى است، بنابراين شركت در نماز جماعت و افطار نمودن با آنها در هنگام روزه بودن صحيح است. ( مناسک حج / مسئله 1017 )

پرسش: اگر كسى بخواهد در مساجد اهل سنت پيش از نماز جماعت، دو ركعت نماز تحيت بخواند، آيا سجده بر غير آنچه كه جايز شمرده شده صحيح است؟

 با نماز واجب از حيث حكم تفاوتى ندارد. (مناسک حج/ مسئله 1020)

سجده در مسجدالنبى روى فرش هاى مسجد به حكم تقيه مداراتى مجزى است و لازم نيست در جايى كه سنگ است نماز بخوانند، و يا حصير و مانند آن همراه خود ببرند هر چند همراه داشتن آن و يا سجده بر سنگها، اگر به گونه اى باشد كه خلاف متعارف بين مسلمين نباشد و موجب وهن نگردد، مانعى ندارد و جايز است.
(مناسک حج / مسئله 1021 )